Πριν από έναν και πλέον αιώνα στις 4 Απριλίου του 1913  ο αεροπόρος Εμμανουήλ Αργυρόπουλος έγινε ο πρώτος νεκρός της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, χάνοντας τη ζωή του όταν έπεσε το αεροπλάνο του τύπου Bleriot ΧΙ.  κοντά στον Λαγκαδά κατά τη διάρκεια αναγνωριστικής αποστολής, και με συνεπιβάτη τον αθλητή και ποιητή Κωνσταντίνο Μάνο. Σημειωτέον ότι με τον Αργυρόπουλο είχε πετάξει και η πρώτη Ελληνίδα, η ηθοποιός η κ. Ζηνοβία Παρασκευοπούλου.

Η εμφάνιση του αεροπλάνου στην Ελλάδα οφείλεται αρχικά στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Πρωτεργάτης ήταν ο θεατρικός επιχειρηματίας Λεωνίδας Αρνιώτης, ο οποίος έκανε το 1908 δύο δημόσιες ανεπιτυχείς προσπάθειες απογείωσης του αεροπλάνου του, τύπου Bleriot, με κινητήρα των 30 ίππων, με μοναδικό αποτέλεσμα τελικά, την καταστροφή του αεροσκάφους.

Έχουν περάσει 111 χρόνια από τότε που ο αεροπόρος Εμμανουήλ Αργυρόπουλος στις 8 Φεβρουαρίου 1912 έκανε την πρώτη του πτήση στην Ελλάδα , ενω ένα χρόνο αργότερα στις 4 Απριλίου του 1913  ο 24χρονος Αεροπόρος μας έγινε ο πρώτος νεκρός της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.

Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ Η ΠΤΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΒΕΝΙΖΕΛΟ

Ο Αργυρόπουλος ήταν πολιτικός μηχανικός, όμως εγκατέλειψε το επάγγελμά του και πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει αεροναυπηγική. Ήταν γιός του τότε πρέσβη στην Πετρούπολη και στο τέλος Ιανουαρίου 1912 απέκτησε άδεια πιλότου και επέστρεψε στην Ελλάδα μαζί με το ιδιόκτητο αεροσκάφος του

Στις 8 Φεβρουαρίου 1912 εκτέλεσε την πρώτη πτήση στους ελληνικούς ουρανούς, γεγονός που είχε ιδιαίτερη απήχηση στον εγχώριο τύπο: Αφού απογειώθηκε από την περιοχή του Ρουφ, πραγματοποίησε 16 λεπτά πτήση που περιελάμβανε και πτήση πάνω από την Ακρόπολη. Μία ώρα αργότερα πραγματοποίησε και δεύτερη πτήση, αυτή τη φορά με συνεπιβάτη τον πρωθυπουργό της χώρας, Ελευθέριο Βενιζέλο. Δεν ήταν τυχαίο οτι πρώτες προσπάθειες εισαγωγής της αεροπορίας στην Ελλάδα ανήκουν στον Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, τη συνεισφορά του οποίου η Ελληνική Κυβέρνηση αναγνώρισε το 2000, δίνοντας το όνομά του στον νέο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών. 

ΠΩΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΗς 9Ης φΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

«ΕΙΣ ΤΟ ΠΕΔΙΟΝ ΤΟΥ ΡΟΥΦ.

Από μίας εβδομάδος εις το πεδίον του Ρουφ όπου οι στρατώνες του Μηχανικού, είχεν μεταφερθή τεράστιον κιβώτιον, το περιεχόμενον του οποίου επέπρωτο να ανησυχήση χθες την πρωΐαν τους Αθηναίους που δεν είχαν γνώσην του πράγματος. Το πελώριον κιβώτιον περιείχε το αεροπλάνον του Εμμανουήλ Αργυροπούλου, υιού του εν Πετρουπόλει πρώην πρεσβευτού, του πρώτου διπλωματούχου Έλληνος αεροπόρου, ο οποίος σπουδάσας κατά πρώτον μηχανικήν και ηλεκτρολογίαν εις Γερμανίαν, μετέβη κατόπιν εις το Μουρμελόν της Γαλλίας, όπου για 14 μήνας εσπούδασεν εν μέσω επανειλημμένων πτώσεων, ατυχιών, μωλωπισμών, την αεροπλοΐαν της οποίας έγινε καθώς απέδειξε χθες, τέλειος επιστήμων. Το αεροπλάνον του Αργυροπούλου είναι συστήματος Νιεπόρτ, το οποίον κέρδισε πέρυσι εις τους αγώνες του Ρεμ στην Γαλλία, το πρώτον βραβείον. Αξίζει 22.000 φράγκα και είναι μονοπλάνον, έχον δύο θέσεις, μίαν διά τον οδηγόν και μίαν διά τον επιβάτην. Η αποθήκη του δύναται να περιλάβη 120 λίτρα βενζίνης, ποσόν με το οποίον μπορεί να πετάει επί 4 συνεχώς ώρας...».

Ακολουθεί μια περιγραφή του Αργυρόπουλου:

«Ο ΑΕΡΟΠΟΡΟΣ ΜΑΣ".

Μετρίου αναστήματος, ξανθός, γαλανός, με ξυρισμένο μουστάκι και με ένα αδιάλυτον γέλιον, αποκαλύπτον ψυχραιμίαν και πεποίθησιν, περιεβλήθη μίαν λινήν ρόμπαν και εφόρεσεν ένα μάλλινο μαύρο περικάλυμμα της κεφαλής το οποίον άφηνε μόνον ένα κομμάτι πρόσωπον έξω...μία σιλουέτα τελείως αεροναυτικήν, ετακτοποιήθη εις το κοίλωμα της μηχανής...».

Και βέβαια της πτήσης:

«ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΕΡΑ".

Με τας πρώτας κινήσεις του έλικος εγείρετο σύννεφον σκόνης μέσα εις το οποίον αποθεούμενον το αεροπλάνον προχωρεί ταχύ και προτού εξαντληθεί η επίπεδος έκτασις, εγείρεται την 8ην ακριβώς και 10, με χαριτωμένην κίνησην και παραδίδεται εις τον αέρα». Ανάμεσα στους θεατές είναι και ο Ελευθέριος Βενιζέλος που φυσικά σπεύδει να συγχαρεί τον Αργυρόπουλο αμέσως μετά την προσγείωση. Ο Αργυρόπουλος δηλώνει ότι θα ξαναπετάξει. «Αι κυρίαι προθυμοποιούνται να τον ακολουθήσουν». Τελικά αυτός που θα τον ακολουθήσει είναι ο Πρωθυπουργός αν και στην αρχή δήλωσε: «Φοβούμαι, λέγει. Είναι ασφαλέστερος κανείς εδώ κάτω... κτυπά με το πόδι του το χώμα». Θα φορέσει «δερματίνην αεροναυτικήν κάσκαν» και στις 09:20 θα απογειωθούν. Η πτήση, δύο βόλτες πάνω από τους συγκεντρωμένους σε ύψος 60-80 m, κράτησε τεσσεράμισι λεπτά. «Ο Πρωθυπουργός πηδά πρώτος στη γη. Η έκφρασις του προσώπου του ανομολογεί την επίδρασιν κάποιας γοητείας. Το πλήθος τον χειροκροτεί.
- Αι εντυπώσεις σας κύριε Πρόεδρε τον ερωτούμεν.
- Τι εντυπώσεις; Έχομεν κάμει τόσην κατάχρησιν των επιθέτων ώστε δεν μπορεί να εκφρασθή κανείς... Τι εντυπώσεις; Ξέρω και 'γω...; Γράψτε ότι μπορεί να γραφή σε τέτοιες περιστάσεις, έχετε την άδειάν μου. Εκεί ψηλά έχει κανείς τόσα συναισθήματα. Αλλά μόλις ήρχισα να αισθάνομαι την άγνωστον ηδονήν της υπερόχου θέας... έρχεται ο κ. Αργυρόπουλος και με κατεβάζει πάλι στα  εγκόσμια... εκτός αυτού δεν πετάξαμεν και πολύ ψηλά.» Όμως δεν ήταν αυτό το τέλος της εκδήλωσης.
«Ο κ. Πρωθυπουργός προχωρεί με τον Αργυρόπουλον και συνομιλούν ιδιαιτέρως.
Ο κόσμος ακολουθεί. Επίσης ακολουθεί και το αεροπλάνον το οποίον σύρεται και τοποθετείται παρά τους στρατώνας. Γίνεται γνωστόν ότι πρόκειται να βαπτισθή. Ανάδοχος ο κ. Πρωθυπουργός.» Ακούστηκαν διάφορα ονόματα. Ένα από αυτά ήταν και το «Ελλάς». Ο Αργυρόπουλος δεν το ήθελε γιατί αν αυτό καταστρεφόταν κάποτε, θα έλεγαν ότι καταστράφηκε η Ελλάδα. Το «Ίκαρος» το αρνήθηκε ο Βενιζέλος γιατί «δεν είχεν καλόν τέλος». Τελικά θα συμφωνήσουν στο «Αλκυών». Ο Βενιζέλος παίρνει θέση δίπλα στο αεροπλάνο και λέει: «- Εύχομαι όπως η Αλκυών τερματίση φυσικόν τον βίον. Εύχομαι όπως ο κ. Αργυρόπουλος, ο πρώτος Έλλην αεροναύτης, ο πρώτος πετάξας υπέρ τα ιερά  εδάφη, συνεχίση επί άλλου τελειοτέρου μηχανήματος το οποίον να οφείλεται εξ ολοκλήρου εις αυτόν, τας ενδόξους παραδόσεις του Ικάρου χωρίς τας ατυχίας εκείνου, προς δόξαν και αυτού και της Ελληνικής Πατρίδος. Με τας ευχάς ταύτας ο Πρωθυπουργός θραύει την φιάλην του καμπανίτου επί ενός των στηριγμάτων του αεροπλάνου εις το οποίον εύχονται όλοι ιδιαιτέραν υγείαν και διατήρησιν.»

Λίγες ημέρες αργότερα ο Αργυρόπουλος επανέλαβε μια πτήση στο Παλαιό Φάληρο με το πλήθος να τον σηκώνει στα χέρια και να τον οδηγεί στη βασιλική εξέδρα, όπου τον υποδέχθηκε και τον συνεχάρη ο βασιλιάς Γεώργιος Α’. Λίγους μήνες αργότερα ξέσπασαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και ο Αργυρόπουλος εντάχθηκε στις ένοπλες δυνάμεις με τον βαθμό του υπολοχαγού....

ΤΙ ΕΙΧΕ ΠΡΟΓΗΘΕΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΠΤΗΣΕΩΣ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟΥ - Η ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΓΑΛΛΩΝ

Την εποχή εκείνη η Γαλλία ήταν η κοιτίδα της αεροπορίας και ήταν η μόνη χώρα που είχε αναπτύξει αεροπορική βιομηχανία. Το 1910 είχαν δημιουργηθεί η Aviation Militaire και η Service Aeronautique στον Στρατό και το Ναυτικό της αντίστοιχα.  Τι το πιο φυσικό λοιπόν οι γάλλοι οργανωτές να προτείνουν τη δημιουργία «Αεροπορικής Υπηρεσίας» και στον Ελληνικό Στρατό; Η εκπαίδευση των ελλήνων χειριστών θα γινόταν στη Γαλλία, όπου άλλωστε και θα αγοράζονταν τα αεροπλάνα όχι για κανένα άλλο λόγο αλλά γιατί εκεί υπήρχε μαζική παραγωγή και ποιότητα . Πετύχαιναν έτσι οι Γάλλοι δύο στόχους. Αφενός να εκσυγχρονίζουν τον Ελληνικό Στρατό και αφετέρου να εξυπηρετούν και τα οικονομικά συμφέροντα της πατρίδας τους. Όπως και να έχει το πράγμα η έκθεση έγινε αποδεκτή και άρχισε η υλοποίησή της.

Το φθινόπωρο το 1911 το υπουργείο Στρατιωτικών εξέδωσε διαταγή που καλούσε όσους αξιωματικούς ήθελαν να εκπαιδευτούν ως αεροπόροι, να υποβάλλουν αιτήσεις. Θα πρέπει να ήταν πολλές γιατί όπως αναφέρει ο Βροντάκης  «...η επιτροπή η οποία θα προέβαινεν εις την εκλογήν των αποσταλησομένων ευρέθη προ σωρείας αιτήσεων και αξιώσεων. Προεκρίθησαν τελικώς τέσσαρες αξιωματικοί, ανά εις από κάθε όπλον, οι εξής: Καμπέρος, υπολοχαγός του Πυροβολικού, Μουτούσης, υπολοχαγός του Μηχανικού, Αδαμίδης, υπίλαρχος, και Παπαλουκάς, υπολοχαγός του Πεζικού» Τελικώς έξι αξιωματικοί στάλθηκαν στη Γαλλία για να εκπαιδευτούν ως πιλότοι, ενώ παραγγέλθηκαν τα πρώτα αεροπλάνα τύπου Farman.  Αυτοί ήσαν οι:  Καμπέρος Δημήτριος, Υπολοχαγός Πυροβολικού. - Μουτούσης Μιχαήλ, Υπολοχαγός Μηχανικού. - Αδαμίδης Χρήστος, Ανθυπίλαρχος. Λίγους μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 1912, προστέθηκαν στην ομάδα τρεις ακόμη αξιωματικοί, οι: - Παπαλουκάς Λουκάς, Υπολοχαγός Πεζικού. - Δράκος Μάρκος, Υπολοχαγός Πυροβολικού. - Νοταράς Πανούτσος, Ανθυπίλαρχος.» ‘ Ως ιδρυτικό έγγραφο της Ελληνικής Αεροπορίας πρέπει να θεωρείται ο Νόμος 3995 της 7/1/1912, αφού με αυτόν θεσμοθετήθηκε και καθιερώθηκε για πρώτη φορά η ύπαρξη οργανωμένης στρατιωτικής μονάδας.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

Στις 4 Απριλίου 1913, δύο μέρες πριν την ιστορική μάχη των Γιαννιτσών, ενώ εκτελούσε αναγνωριστική πτήση πάνω απ' το Λαγκαδά, το αεροπλάνο του, ένα τουρκικό τύπου Henriot που είχε κατασχεθεί από τον Ελληνικό Στρατό κατά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης, κατέπεσε στο έδαφος λόγω μηχανικής βλάβης, με αποτέλεσμα τον ηρωικό θάνατο του χειριστή και του συνεπιβάτη του Οπλαρχηγού Μάνου. Ο Κωνσταντίνος Μάνος, ήταν ένας άνθρωπος που σήμερα θα τον χαρακτηρίζαμε ως VIP. Ήταν λόγιος, πρώην βουλευτής Αττικής, και θείος της Ασπασίας Μάνου, συζύγου του μετέπειτα βασιλιά Αλέξανδρου. Στις αρχές των βαλκανικών πολέμων είχε ηγηθεί ανταρτικών ομάδων και από τον τύπο της εποχής είχε χαιρετιστεί ως «εκπορθητής της Πρεβέζης». Η συμμετοχή πολίτη σε στρατιωτική αποστολή μπορεί σήμερα να ξενίζει, αλλά στους βαλκανικούς πόλεμους, όλοι οι στρατοί χρησιμοποίησαν κατά κόρον πολίτες οργανωμένους σε επίσημα (όπως οι Έλληνες «πρόσκοποι») ή ανεπίσημα παραστρατιωτικά σώματα.

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ

Αυτόπτης μάρτυρας που είδε από κοντά το δυστύχημα δήλωσε στην εφημερίδα «Μακεδονία» : «Το αεροπλάνο ίστατο μεγαλοπρεπές και καμαρώσαμεν τους τολμηρούς αεροναύτας. Το αεροπλάνο δεν απείχε παρά μόνο χίλια μέτρα από το Λαγκαδά. Αίφνη η κανονική του πτήση έκανε παύση. Έκανε τούτο ολίγας στροφάς αίτινες ωμοίαζον με πτήσιν πληγωμένου πτηνού και έπειτα με το πρόσωπον- αν ημπορη κανεις να εκφρασθεί τούτω- προς τα κάτω κατέπεσε με ιλιγγιώδη ταχύτητα». Οι εφημερίδες της εποχής ανεφεραν για τον Αργυρόπουλο: «Είναι ο πρώτος των Ελλήνων αεροπόρος, ο νεότερος ίκαρος, ο τελειότερος και ο ευγενέστερος και ο ωραιότερος αντιπρόσωπος της νέας Ελληνικής γεννεάς την οποία εθαύμασεν ολόκληρος ο πόλεμος στον σημερινό πόλεμον.» Για τον Μάνο έγραφαν: «Είναι μια από τας μεγάλας εκείνας φυσιογνωμίας το οποίο έχει προτέρημα να γεννά το ένδοξον Ελληνικόν Έθνος και η Ελληνική Κρήτη. Πολεμιστής και Πολιτευτής. Από τη Βουλή των Ελλήνων ευρίσκετο εις τη Μακεδονία διοργανώνων την επανάταση εν αυτή. Γενναίος, μεγαλόψυχος, μυθικός πολεμιστής»....

Σύμφωνα με εφημερίδες της εποχής στην κηδεία του Αργυρόπουλου που έγινε στον Άγιο Γεώργιο Καρύτση, παρουσία σύσσωμου του υπουργικού συμβουλίου και του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου, ελάχιστοι μπορούσαν να συγκρατήσουν τη συγκίνησή τους. Δίπλα στη σωρό του νεκρού είχε εκτεθεί η ακόμη απαστράπτουσα στολή του Ανθυπολοχαγού του Μηχανικού. Τον επικήδειο λόγο εκφώνησε ο μόνιμος συνάδελφός του, αεροπόρος Υπολοχαγός Μιχαήλ Μουτούσης. Ο Αργυρόπουλος έδωσε πρώτα το αεροπλάνο του και μετά τη ζωή του στην υπηρεσία της πατρίδας. Ήταν ο πρώτος στρατιωτικός αεροπόρος που χάθηκε σε ατύχημα κατά τη διάρκεια προγραμματισμένης αποστολής, μοίρα περισσότερο γνώριμη στους αεροπόρους από την απώλεια λόγω εχθρικής δράσης. Επίσης ήταν ο πρώτος από το μακρύ κατάλογο των πεσόντων εφέδρων ιπταμένων αξιωματικών και υπαξιωματικών, των οποίων ο αριθμός στις πολεμικές περιόδους δεν ήταν καθόλου ευκαταφρόνητος.

Ο Δημήτριος Καμπέρος

Η ΠΡΩΤΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΠΤΗΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΜΠΕΡΟΥ

Η πρώτη στρατιωτική πτήση έγινε στις 13 Μαΐου 1912 από τον Υπολοχαγό Δημήτριο Καμπέρο με το πρώτο στρατιωτικό αεροπλάνο της Ελλάδας τύπου Farman. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους ο Καμπέρος πέταξε με τον «Δαίδαλο», το αεροσκάφος το οποίο είχε μετασκευαστεί σε υδροπλάνο, θέτοντας έτσι τις βάσεις της Ναυτικής Αεροπορίας. Τον Σεπτέμβριο ο Ελληνικός Στρατός απέκτησε την πρώτη του πολεμική αεροπορική μονάδα, τον «Λόχο Αεροπόρων», με έδρα τη Λάρισα.  Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους, αναδεικνύοντας το αεροπλάνο ως πρωτοποριακό πολεμικό μέσο. Στις 5 Οκτωβρίου 1912 πραγματοποιήθηκε η πρώτη πολεμική αεροπορική αποστολή αναγνώρισης στο μέτωπο της Θεσσαλίας, ενώ ακολούθησαν αποστολές βομβαρδισμού με ρίψεις αυτοσχέδιων βομβών στα οχυρά του Μπιζανίου, καθώς και ρίψεις τροφίμων και εφημερίδων στους πολιορκούμενους κατοίκους των Ιωαννίνων.

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΤΗΣΗ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ

Στις 24 Ιανουαρίου 1913 πραγματοποιήθηκε η πρώτη πολεμική αποστολή ναυτικής συνεργασίας στον κόσμο, πάνω από τα Δαρδανέλλια, γεγονός που αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία των θαλάσσιων επιχειρήσεων. Ο Υπολοχαγός Μιχαήλ Μουτούσης και ο Σημαιοφόρος Αριστείδης Μωραϊτίνης, πετώντας με υδροπλάνο Maurice Farman, εντόπισαν και κατάρτισαν σχεδιάγραμμα των θέσεων του τουρκικού Στόλου, τον οποίο και βομβάρδισαν. Η αποστολή αυτή σχολιάστηκε ευρέως τόσο από τον ελληνικό όσο και τον διεθνή Τύπο.

Κλείνοντας θεωρώ αυτονόητη την οφειλόμενη τιμή στους ήρωες μας, και την προτροπή μας να συνεχίσουμε τον αγώνα για την πατρίδα, ενεργοποιώντας τη συλλογική μας μνήμη και τις κοινές μας προσπάθειες ως πράξη τιμής για το καλό του Ελληνισμού, για το καλό του Ελληνικού Έθνους.

ΠΗΓΕΣ : haf.gr , http://library.techlink.gr/ptisi , ΜΕΓΑΛΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ. Τόμος 6ος, Εμμ. Α. Βροντάκη. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ (1908-1935),