Πρίν από λίγους μήνες ενεργοποιήθηκαν εκ νέου από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης οι διαδικασίες δημιουργίας Νέου Οργανισμού Πολιτικού Προσωπικού στο ΥΠΕΘΑ και στην ΕΜΥ. Οι πρώτες ενέργειες  είχαν ξεκινήσει από το φθινόπωρο του 2014 και είχα προσκληθεί από τον τότε Γενικό Γραμματέα του υπουργείου κ. Οικονόμου  να συμμετάσχω στις σχετικές επιτροπές. Ο πρώτος στόχος των επιτροπών ήταν η  εναρμόνιση του αριθμού των ατόμων που προβλέπει το Προεδρικό Διάταγμα και που διέπει την ΕΜΥ (ΠΔ 161/97) με το αντίστοιχο προεδρικό διάταγμα του ΥΠΕΘΑ το ΠΔ 290/02. Προ διμήνου, προσκλήθηκα και από την νυν Ειδική Γραμματέα κ. Παπαλεωνίδα, να παρακολουθήσω τις εργασίες της επιτροπής του ΥΠΕΘΑ, έτσι ώστε να εφαρμόσουμε στην ΕΜΥ τις ανάλογες πρακτικές και στην νέα ειδική Επιτροπή που θα συντασσόταν κατ’ εντολή του ΑΝΥΕΘΑ κ. Βίτσα. Αυτό έγινε γιατί η ΕΜΥ υπάγεται απευθείας στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας και έχει δικό της Οργανισμό–Κανονισμό Λειτουργίας (ΠΔ 161/97), ενώ  από την άλλη μεριά πρέπει να ακολουθεί και την οροφή των ατόμων που έχουν δοθεί από το Υπουργείο. 

Η συνεργασία με τα στελέχη της επιτροπής αλλά και με την κ. Ειδική Γραμματέα ήταν καλή. Έχω εκθέσει προφορικώς αλλά και γραπτώς τους βασικούς λόγους για τους οποίους θεωρώ ότι η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία πρέπει να αποκτήσει έναν νέο προσανατολισμό σύμφωνα με τις ανάγκες της εποχής και ότι θα πρέπει να χαράξουμε αυτή τη νέα στρατηγική που θα προκύψει μετά από συζητήσεις με τον κ. ΑΝΥΕΘΑ. Μέχρι στιγμής, παρότι δεν έχει δοθεί η ευκαιρία συνάντησης με τον κ. αναπληρωτή υπουργό,  έμμεσα έχουμε καταλάβει ότι ζητά το «άνοιγμα» της Επιτροπής και με άτομα εκτός της ΕΜΥ, τα οποία τα ορίζει ως συμβουλευτικά μέλη. Όμως επειδή έχουν εκφραστεί παράπονα ότι αυτά τα συμβουλευτικά μέλη που έχουν προταθεί, είναι εξω-θεσμικά (αν και ήταν πρώην συνάδελφοι στην ΕΜΥ που τώρα έχουν συνταξιοδοτηθεί)  έθεσα υπόψη της Διοίκησης, την πρόταση ότι για να διασφαλίσουμε το κύρος της Επιτροπής, θα έπρεπε να προτείνουμε ως μέλη της άτομα που είναι καθαρά θεσμικοί παράγοντες.  Η επίτευξη της πρότασης μπορούσε να υλοποιηθεί εάν εισηγούμεθα προς τον κύριο Υπουργό την σύγκλιση του Εθνικού Μετεωρολογικού Συμβουλίου όπως αναφέρεται στο το άρθρο 3 του ΠΔ 161/97 που διέπει την ΕΜΥ , όπου σημειώνεται ότι :  “Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας μπορεί να συγκροτείται κατά περίπτωση συμβουλευτικό όργανο σε ότι αφορά τη στρατηγική ανάπτυξης της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας με την ονομασία Εθνικό Μετεωρολογικό Συμβούλιο και να καθορίζονται τα μέλη και ο χρόνος θητείας τους».  

Από πολλούς η άποψή μου θεωρήθηκε «αιρετική», διότι θεωρήθηκε ότι «έθετε εμμέσως υπό αμφισβήτηση την πρόθεση του κ. Υπουργού». Παρότι τους διαβεβαίωσα για τις προθέσεις μου , κανένα άλλο επιχείρημα δεν ετέθη από μέρους τους για να αντικρούσει την άποψή μου. Ειδικότερα στο ερώτημα, ποιος είναι άραγε ο λόγος που θα πρέπει να αποκλειστούν άλλοι θεσμικοί παράγοντες που πρότεινα γι' αυτή την επιτροπή δεν απαντήθηκαν όπως λ.χ. γιατί να μη συμμετέχει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Μετεωρολογικής Εταιρείας, ο αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, ο Διοικητής ΥΠΑ, μέλη της Ακαδημίας Αθηνών και καθηγητές του Πανεπιστημίου, με τους οποίους συνεργαζόμαστε σχεδόν καθημερινά και σε πολλές περιπτώσεις έχουν διατυπώσει δημοσίως τις χρήσιμες απόψεις τους για μια σύγχρονη Μετεωρολογική Υπηρεσία  Την πρόταση αυτή εξακολουθώ να την υποστηρίζω και θεωρώ οτι αποτελεί την βέλτιστη λύση. 

 «Η ανασύνταξη της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας δεν αφορά μόνο τους εργαζόμενους σε αυτήν- όπως πολλοί νομίζουν- αλλά αντιθέτως αφορά όλους τους πολίτες και βεβαίως τους φορείς της Δημόσιας Διοίκησης που συνεργάζονται, όπως την Πολιτική Προστασία, Πυροσβεστική, τα Ερευνητικά Κέντρα και τα Πανεπιστήμια» τόνισα πριν λίγες ημέρες μιλώντας στους εργαζομένους.  Γι’ αυτό πρέπει σε αυτήν την «Διαβούλευση» να έχουν λόγο όλοι οι ανωτέρω προτεινόμενοι φορείς.

Είναι κοινή διαπίστωση ότι μετά την ψήφιση του ΠΔ 161/97, η ΕΜΥ απώλεσε πολλές από τις δραστηριότητές της (λχ. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) και το μοντέλο ανάπτυξης της είναι πλέον στρεβλό. Δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλες απώλειες. Για τον λόγο αυτό επίσης επισημαίνουμε ότι υπάρχουν ζωτικοί πυλώνες της Οικονομίας και της Εφαρμοσμένης Έρευνας που στην ΕΜΥ δεν υποστηρίζονται πλέον σχεδόν καθόλου. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σε επιχειρησιακό επίπεδο έχει «καταρρεύσει» το δίκτυο των αγρό-μετεωρολογικών σταθμών σε Αγρίνιο, Άρτα, Αλίαρτο, Τρίκαλα Ημαθίας, Άργος, Γόρτυνα, Ιεράπετρα, Πύργο, Σπάρτη, Τρίκαλα Θεσσαλίας και οι γεωπόνοι του Υπ. Αγρ. Ανάπτυξης δεν έχουν πλέον διαθέσιμα στοιχεία για να συμβουλέψουν τους αγρότες. Πολλοί αυτόματοι σταθμοί που εγκαθίστανται για να καλύψουν το κενό αυτό δεν συντηρούνται καλά και δυσλειτουργούν. Το αντίστοιχο τμήμα Αγροτικής Μετεωρολογίας υποστελεχώνεται, ενώ το ίδιο συμβαίνει στο τμήμα της Υδρολογίας, και της Έρευνας Αγοράς. Στα λιμάνια της Πάτρας, του Πειραιά της Ηγουμενίτσας πλέον δεν υπάρχουν σταθμοί παρατήρησης, αλλά ούτε καν αυτόματοι σταθμοί. Με το παραπάνω παράδειγμα καθίσταται σαφές ότι τόσο το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, όσο και το Ναυτιλίας έχουν σημαντικό λόγο και ερείσματα για να μας "υποδείξουν" πως θα ήθελαν να λειτουργεί η ΕΜΥ, έτσι ώστε εμείς να καλύψουμε καλύτερα τις ανάγκες τους. Δηλαδή να μας προτείνουν ιδέες για το πως εμείς θα μπορούσαμε να τους προσφέρουμε καλύτερες υπηρεσίες.

Στόχος όλων μας πρέπει να είναι η ανανέωση σε αυτά τα σχεδόν «νεκρά» τμήματα της ΕΜΥ, έτσι ώστε τα όποια κενά να κλείσουν και παράλληλα να υποστηρίξουμε ακόμη περισσότερο άλλες δράσεις, που θα μας αποφέρουν πολλαπλά οφέλη μέσα από την Ναυτιλία την Αεροναυτιλία και τον Τουρισμό, με νέες Οργανωτικές Δομές και πρότυπα.(περιγράφονται σε πρόσφατο άρθρο μου).  Για να γίνουν όμως όλα αυτά δεν χρειάζεται μόνο η κατάλληλη στελέχωση αυτών των υπηρεσιών-δομών της ΕΜΥ αλλά και η κατάλληλη διαχείριση του προσωπικού χωρίς αυτό να σημαίνει και ανάγκες για νέες προσλήψεις , γεγονός το οποίο όμως πρέπει να εξεταστεί. 

Πριν από λίγες ημέρες έστειλα email σε όλους τους εργαζομένους, και τους καλούσα σε συνάντηση για να τους αναλύσω τα αποτελέσματα της επιτροπής στο ΥΠΕΘΑ σχετικά με τον αριθμό του πολιτικού προσωπικού που προέκυπτε για την ΕΜΥ, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών. Το ίδιο είχα κάνει δύο χρόνια πριν στην προηγούμενη Επιτροπή. Στην συγκεκριμένη συνάντηση επανέλαβα τα λόγια που είχα πει στην ομιλία παραλαβής ως Υποδιοικητής ΕΜΥ, τα οποία σχετίζονταν με την εξεύρεση πόρων μέσω ερευνητικών έργων και προγραμμάτων. «Κάποια έργα που σχεδιάζαμε έγιναν, αλλά οι εσωτερικές δομές της υπηρεσίας μας (οικονομικής –νομικής διαχείρισης) δεν μπόρεσαν να απορροφήσουν όλα τα οικονομικά οφέλη. Αυτό πρέπει να αλλάξει» Τους θύμισα ότι σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα κάναμε και κάποια έργα από μεράκι και χωρίς κανένα προσωπικό όφελος . Απλά από αγάπη για τη δουλειά μας «για την φανέλα»,  υπηρετώντας τον πολίτη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το πρόσφατο έργο του Κλιματικού Άτλαντα, το οποίο εύχομαι να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί. Εδώ αξίζει να τονίσω ότι το κυριότερο στοιχείο αυτού του Άτλαντα, ήταν ότι δόθηκε η ευκαιρία να αναπτύξουμε εφαρμογή ανοιχτών δεδομένων στον Δημόσιο Τομέα,  με σημαντικό τον ρόλο της ΔΕΗ στην υλοποίηση αυτού του έργου. Μια καλή πρακτική ! 

 Από τις παραπάνω δράσεις και από τον "ανοιχτό" τρόπο Διοίκησης, πιθανόν κάποιοι να ενοχλήθηκαν, διότι  ειπώθηκαν αλήθειες, όπως για παράδειγμα ότι τα τελευταία 20 χρόνια λόγω διαφόρων συγκυριών η μείωση του πολιτικού προσωπικού έφτασε το 70%, ενώ από το 2010 και μετά ξεπέρασε το 58%. Κάποιοι άλλοι για να υποβαθμίσουν το θέμα ισχυρίζονται ότι ο Υποδιοικητής της ΕΜΥ δεν πρέπει να μετέχει στις Επιτροπές (;) , κάποιοι άλλοι ότι δεν πρέπει να μετέχουν οι συνδικαλιστές και διάφορες άλλες ανακρίβειες. Έτσι το όλο θέμα της επιτροπής αρχίζει να γίνεται πολύπλοκο και είναι ανάγκη να βρεθεί ένα κοινό πεδίο συνεννόησης. Έχω την αίσθηση ότι ο καθένας το μέλλον της ΕΜΥ το βλέπει ως προέκταση της θέσης ευθύνης του. Είναι απαραίτητο εδώ και τώρα να βρεθούν τρόποι προσέγγισης, ώστε να προχωρήσει η σχετική Επιτροπή με ομόνοια και με αντιπροσώπευση των περισσότερων κατηγοριών και φορέων.

Πολλοί βρισκόμαστε στον χώρο αυτόν πάνω από 30 χρόνια. Όλοι θυμόμαστε ότι οι τελευταίες προσλήψεις πολιτικού προσωπικού έγιναν το 2001 για να καλυφθούν οι ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 Το ίδιο όμως δεν συνέβη στις περιπτώσεις του στρατιωτικού προσωπικού μετεωρολογικών ειδικοτήτων, και οι προσλήψεις συνεχίστηκαν. . Αυτό διότι πολύ απλά, οι όποιες εγκρίσεις πρόσληψης για το ένστολο προσωπικό ήταν "ευκολότερες" διότι πάντα προτάσσονταν οι Εθνικοί λόγοι και τα αιτήματα έπαιρναν προτεραιότητα. Έτσι φτάσαμε σταδιακά στον αντίποδα, όπου το έτος 2016 υπηρετούν 131 προγνώστες και 192 παρατηρητές στρατιωτικοί, ενώ αντίστοιχα στο πολιτικό προσωπικό υπάρχουν μόνο 50 ΠΕ Μετεωρολόγοι και 32 ΔΕ Παρατηρητές. Υπάρχουν στοιχεία , δεδομένα και αριθμοί που λένε μεγάλες αλήθειες. Πώς μπορώ να τα κρύψω αυτά: Πως θα δώσω το έναυσμα να ξεκινήσουμε να κάνουμε έρευνα, όταν δεν υπάρχει το απαραίτητο ανθρώπινο δυναμικό για να αναπτύξουμε τις υπηρεσίες μας; Με την παρούσα δομή μπορεί μεν τα αεροδρόμια να στελεχώνονται επαρκώς, όμως όλοι οι υπόλοιποι τομείς και δράσεις που πρέπει να υποστηρίζει η ΕΜΥ έρχονται σε δεύτερη μοίρα και υπολειτουργούν. Υπάρχει άνιση υποστήριξη. 

 Δεν ισχυρίζομαι ότι το πρόβλημα θα λυθεί αν η ΕΜΥ φύγει από το ΥΠΕΘΑ , ή αν απομακρυνθεί το προσωπικό της σε άλλους φορείς. Εξάλλου η διάσπαση της ΕΜΥ στο μακρινό παρελθόν το 1931 από το Αστεροσκοπείο μπορεί προσωρινά να την ωφέλησε σε ότι αφορά στην διάκριση των αρμοδιοτήτων (επιστημονικός και επιχειρησιακός φορέας) αλλά μακροπρόθεσμα, δημιούργησε στρεβλώσεις που συνεχίζουμε να βιώνουμε μέχρι σήμερα. Από την άλλη μεριά όμως είναι σίγουρο ότι το σημερινό μοντέλο Διοίκησης της ΕΜΥ δεν μπορεί να διατηρηθεί και  πρέπει να αλλάξει. Στην Ελληνική πραγματικότητα υπάρχουν καλές πρακτικές που μπορούμε να ακολουθήσουμε. Αρκεί να μην εθελοτυφλούμε. Σε ανάλογους προβληματισμούς και διλλήματα βρέθηκε ακριβώς πριν 10 χρόνια η γειτονική Ιταλία και λύση βρέθηκε. Περαιτέρω πληροφορίες για το status που υπήρχε στην Ιταλική Μετεωρολογική Υπηρεσία και τις ενέργειες που έγιναν ακολουθεί στην δημοσίευση της American Meteorological Society.

Με ανάλογες ενέργειες, κινούμενοι προσεκτικά , πιστεύω ότι υπάρχουν λαμπρά και άξια στελέχη μέσα στην Ελληνική Διοίκηση και στο ΥΠΕΘΑ που γνωρίζουν πως πρέπει να γίνει η ανακατανομή του προσωπικού, να αναπροσδιοριστούν οι ρόλοι του, έτσι ώστε, από την μια μεριά να ενισχυθεί η Αεροπορία και όλο το στράτευμα γενικότερα, με την ενδυνάμωση και ανάπτυξη ενός Εθνικού Διακλαδικού Κέντρου , ενώ από την άλλη μεριά να γίνει στόχευση ώστε να παρασχεθούν Υπηρεσίες υψηλών προδιαγραφών προς όλους τους τους πολίτες. Μπορούμε να συνυπάρχουμε, με ίσους όρους, ίδιες υποδομές, χωρίς διακρίσεις, διαφορετικούς ρόλους και καθήκοντα με τα Διοικητικά και Οικονομικά standards που προβλέπει το σύγχρονο management των Δημοσίων Υπηρεσιών.

Αρκεί να το θελήσουμε.!

Θοδωρής Ν. Κολυδάς

Υποδιοικητής ΕΜΥ