Για πρώτη φορά διοργανώνεται επιστημονική ημερίδα στην Αθήνα στις 23 Σεπτεμβρίου 2019 με θέμα «Η επίδραση του Διαστήματος στον ευρύτερο χώρο της περιοχής της Μεσογείου» στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος «Space Weather Userς Needs for the Mediterranean Region». Η ημερίδα αυτή διοργανώνεται από την Ομάδα Κοσμικής Ακτινοβολίας και το Κέντρο Πρόγνωσης Διαστημικού Καιρού του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με επικεφαλής την Ομότιμη Καθηγήτρια του Τμήματος Φυσικής κα. Ελένη Μαυρομιχαλάκη. Για πρώτη φορά διοργανώνεται στον Ελλαδικό χώρο μία τέτοια επιστημονική ημερίδα με θέμα τις επιδράσεις του Διαστήματος στις τεχνολογικές δραστηριότητες του ανθρώπου ως και την ανθρώπινη υγεία. 

Από τις εγκαταστάσεις του Κέντρου Διαστημικού Καιρού στο ΕΚΠΑ

Στον τομέα του Διαστημικού Καιρού για την Ελλάδα σχετικές προγνώσεις εκδίδει  το Kέντρο Παρακολούθησης Διαστημικού Καιρού (Athens Space Weather Forecasting Center) το οποίο λειτουργεί από την ερευνητική ομάδα κοσμικής ακτινοβολίας του Τμήματος Φυσικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με την καθοδήγηση της καθηγήτριας κ. Ελένης Μαυρομιχαλάκη. Το παραπάνω κέντρο εκδίδει καθημερινά δελτίο τριήμερης πρόγνωσης για τις γεωμαγνητικές  συνθήκες που θα επικρατήσουν και αναφορά της τρέχουσας γεωμαγνητικής δραστηριότητας . Η ομάδα αυτή έχει κριθεί ως Expert group και συνεργάζεται με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (Εuropean Space Agency – ESA). Το κέντρο Παρακολούθησης Διαστημικού Καιρού παρέχει δύο σημαντικές υπηρεσίες εκ μέρους του Παγκοσμίου Δικτύου Μετρητών Νετρονίων που προειδοποιούν για την άφιξη  επικίνδυνων σωματιδίων στη Γη μας τα οποία προέρχονται από έντονα ηλιακά φαινόμενα με καταστροφικές συνέπειες στους δορυφόρους, στις τηλεπικοινωνίες, στα ραντάρ κλπ, ως επίσης στους αστροναύτες, στα πληρώματα των αεροπορικών πτήσεων.

Η καθηγήτρια κ. Μαυρομιχαλάκη Ελένη και η Τμηματάρχης Διαστημικού Καιρού της ΕΜΥ κ. Γκόφα Φλώρα

Μια ενδεχόμενη συνεργασία της ΕΜΥ με τους έμπειρους ερευνητές του ΕΚΠΑ αλλά και των άλλων ιδρυμάτων και Οργανισμών,  θα  αναβαθμίσει το  ήδη υψηλού  επιπέδου  έργο της, καθώς οι πληροφορίες και τα προϊόντα που θα παράγονται από αυτή τη συνεργασία θα μπορούν να υποστηρίζουν τις αεροπορικές και στρατιωτικές δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα σε ότι αφορά την επίδραση τέτοιων φαινομένων στα ηλεκτροπτικά συστήματα των πολεμικών αεροσκαφών, καθώς και στην έκδοση και βελτίωση των εποχικών προγνώσεων .

Πως επηρεάζονται οι εποχικές προγνώσεις από τον Διαστημικό καιρό

Η σχετική έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications, και η οποία αναφέρει οτι μελετώντας δεδομένα από τρεις διαφορετικούς δορυφόρους που καλύπτουν μια χρονική περίοδο 11 χρόνων, οι επιστήμονες βρήκαν ότι τα ενεργητικά ηλεκτρόνια από την εξωτερική ζώνη ακτινοβολίας «Βαν Άλεν» αλληλεπιδρούν με τα ανώτερα στρώματα της γήινης ατμόσφαιρας, προκαλώντας μείωση του όζοντος.  Τα ηλεκτρόνια εκπέμπονται από την ήλιο και, φτάνοντας στη «γειτονιά» του πλανήτη μας, παγιδεύονται στη ζώνη ακτινοβολίας από το γήινο μαγνητικό πεδίο. Κατά τη διάρκεια των γεωμαγνητικών καταιγίδων, όμως, ένα ποσοστό τους επιταχύνεται και «βομβαρδίζει» την ατμόσφαιρα, στην περιοχή των πόλων.Αυτό το περιοδικό φαινόμενο έχει σαν αποτέλεσμα να μειώνεται παροδικά το ατμοσφαιρικό όζον, κάτι που με τη σειρά του φαίνεται πως εξηγεί τις αλλαγές που παρατηρούνται τότε στη διεύθυνση και την ένταση των ανέμων που πνέουν στο Βόρειο ημισφαίριο και οι οποίες επιδρούν στη θερμοκρασία. Μάλιστα, σύμφωνα με τους ερευνητές, με αυτόν τον τρόπο η θερμοκρασία μπορεί να αυξηθεί ή να μειωθεί έως και 5 βαθμούς Κελσίου.

Ο  δρ M. A. Clilverd από τη Βρετανική Ερευνητική Ομάδα της Ανταρκτικής αναφέρει   «Η έρευνά μας ανέδειξε ένα βασικό “κρίκο” στην αλυσιδωτή αντίδραση που επιτρέπει στα ηλεκτρόνια να επιδρούν στα καιρικά συστήματα – και τον οποίο δεν κατανοούσαμε προηγουμένως. Θα μπορούσε να μας βοηθήσει σε καλύτερες εποχικές προγνώσεις, ώστε για παράδειγμα να μπορούμε να προβλέψουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα αν ο επόμενος χειμώνας στην Ευρώπη θα είναι ιδιαίτερα βαρύς».

Παρακολουθείστε παρακάτω τι μας ανέφερε σε μίνι συνέντευξή του ο κ. Παούρης Ευάγγελος  ο οποίος είναι  μέλος της ερευνητικής ομάδας της Κοσμικής Ακτινοβολίας του ΕΚΠΑ .

Στη συνέχεια της συνομιλίας που είχαμε πριν απο λιγο καιρό , μας ανέφερε οτι οι μέχρι σήμερα οι προσπάθειες πρόγνωσης του Διαστημικού καιρού βασίστηκαν αρχικά σε μετρήσεις από αισθητήρες δορυφόρων και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά τα στελέχη της ΕΜΥ που ασχολούνται στο τμήμα Τηλεπισκόπισης και εφαρμογών Μετεωρολογικών Δορυφόρων. Οι αισθητήρες των δορυφόρων όμως έχουν δύο βασικά μειονεκτήματα:  α) δεν μπορούν να ανιχνεύσουν τα πολύ μεγάλης ενέργειας σωμάτια και β) δεν έχουν μεγάλη ενεργό διατομή.    Έτσι δεν ανιχνεύουν ακριβώς τα σωμάτια εκείνα που αποτελούν προδρόμους των φαινομένων και οι μετρήσεις τους έχουν μεγάλο στατιστικό σφάλμα. Αντίθετα οι επίγειοι σταθμοί κοσμικής ακτινοβολίας, όπως είναι οι μετρητές νετρονίων,  έχουν μεγάλη ενεργό επιφάνεια δίνοντας έτσι μετρήσεις ακριβείας και μπορούν να καταγράψουν σωμάτια μεγάλης ενέργειας και να εντοπίσουν έτσι συντομότερα ένα μεγάλο γεγονός. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αποδίδουν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο και να μας δίνουν δυνατότητα άμεσης επεξεργασίας και έγκαιρης πρόβλεψης. Η σφοδρότητα των καταιγίδων αυτών μετριέται με κάποιους κατάλληλους δείκτες (όπως λόγου χάριν η σφοδρότητα των ανέμων μετριέται για παράδειγμα στην κλίμακα μποφόρ). Ένας από αυτούς τους δείκτες είναι και ο λεγόμενος δείκτης Dst

Μια ενδεχόμενη συνεργασία της ΕΜΥ με τους έμπειρους ερευνητές του ΕΚΠΑ, αλλά και των άλλων ιδρυμάτων,  θα  αναβαθμίσει το  ήδη υψηλού  επιπέδου  έργο της Υπηρεσίας, καθώς οι πληροφορίες και τα προϊόντα που θα παράγονται από αυτή τη συνεργασία θα μπορούν να υποστηρίζουν τις αεροπορικές και στρατιωτικές δραστηριότητες.Η εφαρμοσμένη έρευνα και οι συνεργασίες που ενώνουν όλο το επιστημονικό δυναμικό της χώρας είναι όσο ποτέ απαραίτητες , ειδικά αυτή την περίοδο που τα νέα μυαλά της χώρας μας στρέφονται σε άλλες πολιτείες και τόπους για ένα καλύτερο αύριο.

ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ