Για την απόβαση στην Νορμανδία ο προσδιοορισμός της ημέρας επίθεσης και της απόβασης έγινε λαμβάνοντας υπόψη τους καιρικούς παράγοντες, καθώς η επιχείρηση των αλεξιπτωτιστών μπορούσε να γίνει μόνο όταν το φεγγάρι ήταν γεμάτο και η επίθεση θα έπρεπε να λάβει χώρα όταν η παλίρροια θα ήταν στη μέση της, λόγω των παγίδων που είχαν στήσει οι Γερμανοί. Όπως όμως συμβαίνει σε όλους τους πολέμους οι κατάσκοποι και οι πληροφοριοδότες έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο και αυτό θα αναλύσουμε παρακάτω. Στη συνέχεια σε άλλο άρθρο θα αναφερθούμε και στον ρόλο του καιρού  

Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 

Το βασικότερο μέλημα για τους σχεδιαστές της επιχείρησης ήταν να μη μάθουν οι Γερμανοί το σημείο αλλά και τον χρόνο της απόβασης.Οι Σύμμαχοι με συντονιστή τον Αμερικανό στρατηγό Άϊζενχάουερ, σχεδίαζαν για περίπου έναν χρόνο την απόβαση στις βόρειες γαλλικές ακτές προκειμένου να νικήσουν τους Γερμανούς και να δώσουν τέλος στην φρίκη και στη βαρβαρότητα που για 5 χρόνια κυριαρχούσε στην Ευρώπη . Ο Στάλιν, στη Διάσκεψη της Τεχεράνης υποστήριξε πως ο μόνος τρόπος να ηττηθεί η Γερμανία, ήταν να γίνει απόβαση στη Γαλλία και αυτό γιατί στη Βόρεια Γαλλία, μπορούσε ο απελευθερωτικός στρατός να έχει σύμμαχο τη Θάλασσα της Μάγχης. Οι Αμερικανοί συμφώνησαν με τον Στάλιν! Όλα αυτά, τέλη Οκτώβρη και αρχές Νοέμβρη του 1943!

Είχε καταρτιστεί σχέδιο παραπλάνησης, η επιχείρηση «Σωματοφύλακας» που κατόρθωσε πέραν πάσης προσδοκίας να πείσει τον Χίτλερ ότι κύριος στόχος ήταν η περιοχή του Καλέ, αρκετά βορειότερα της Νορμανδίας. Παρότι στη Γαλλία υπήρχαν 58 γερμανικές μεραρχίες, μόνο οι 14 βρίσκονταν στις ακτές της Νορμανδίας. Μεγάλη σημασία είχε και η αξιοποίηση της αεροπορικής υπεροχής των Συμμάχων, ώστε να εξουδετερωθεί η εχθρική πολεμική αεροπορία και να απομονωθεί το συγκοινωνιακό δίκτυο της Βόρειας Γαλλίας.

Η “Επιχείρηση Σωματοφύλακας” (Operation Bodyguard) είχε σκοπό να παραπλανήσει και να εξαπατήσει τους Γερμανούς ότι η απόβαση θα γινόταν είτε στα Βαλκάνια (από την Ελλάδα) είτε στο Πα-ντε-Καλαί και στη Νότια Γαλλία.

Memorandum on Bodyguard prepared for SHAEF in February 1944

Ακόμη, οι Σύμμαχοι είχαν αφήσει να εννοηθεί ότι θα χτυπήσουν οι Σοβιετικοί στη Βόρεια Νορβηγία!  Ο Χίτλερ έπεσε στην παγίδα και έτσι έστελνε παντού δυνάμεις, μη γνωρίζοντας ότι είχε αποφασιστεί να γίνει η Νορμανδία ο τόπος απόβασης. Μάλιστα, τόσο πολύ πείστηκε ο Χίτλερ από την Επιχείρηση Σωματοφύλακας, που γελούσε όταν αυτή περνούσε στο τελικό της στάδιο.

Executive Special Operations (SOE)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΟΠΩΝ 

Οι κατάσκοποι και οι πληροφοριοδότες έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του πολέμου. Οι Σύμμαχοι, έχοντας τρομερές απώλειες (κυρίως λόγω της κατοχής της Γαλλίας από τους Γερμανούς) προσπαθούσαν να ξεγελάσουν και να αιφνιδιάσουν τους Γερμανούς. Να σημειώσουμε ότι σημαντικές επιχειρήσεις της SOE στην Ελλάδα ήταν η επιχείρηση Χάρλιγκ, που αφορούσε την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, και η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε (26 Απριλίου του 1944) στην Κρήτη Μια τέτοια επιχείρηση, όπως η Απόβαση της Νορμανδίας, δε θα γινόταν να ξεφύγει από τον κανόνα κατασκοπείας. Οι Γερμανοί ήλεγχαν επιμελώς τα πάντα και είχαν εξελίξει πολύ την αποκρυπτογράφηση μηνυμάτων σε βαθμό που λίγο έλλειψε να καταφέρουν να ελέγχουν τον Ατλαντικό Ωκεανό, λόγω των υποβρυχίων τους και οι Σύμμαχοι, δεν είχαν αποκρυπτογραφήσει τις επικοινωνίες τους.

Μία από τις αγαπημένες "λεπτομέρειες" για ολόκληρο το σχέδιο της απόβασης στη Νορμανδία ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι Σύμμαχοι ειδοποίησαν τους Γάλλους ότι ήρθε η ώρα να αρχίσει η επίθεση. Οι Βρετανοί πράκτορες της Υπηρεσίας "SOE" χρησιμοποίησαν ένα τύπο κρυπτογραφίας που βασιζόταν σε ποιήματα  όπου τα απομνημονευμένα ποιήματα ήταν τα κλειδιά

Η πρώτη ραδιοφωνική εκπομπή με σήμα την καταστροφή των σιδηροδρομικών γραμμών

Με τον τρόπο αυτό ειδοποίησαν τους Γάλλους να σαμποτάρουν σε πρώτη φάση τις σιδηροδρομικές γραμμές και ακολούθως ειδοποιούσαν ότι η τελική επίθεση θα άρχιζε σύντομα χρησιμοποιώντας το ποίημα του Paul Verlaine "Chanson d'automne". Στις ραδιοφωνικές εκπομπές του BBC στα γαλλικά, που οι Γάλλοι άκουγαν κρυφά, μεταδίδονταν κωδικά μηνύματα που φαίνοντουσαν ακαταλαβίστικα, ενώ είχαν γραφτεί έτσι που να τα καταλαβαίνουν μόνο οι αποδέκτες τους – ακορατές της ραδιοφωνικής εκπομπής. .

Σε αυτή την εκπομπή, το ποίημα του Paul Verlaine που επελέγη για να γίνει η επικοινωνία μεταξύ Αμερικανών, Βρετανών, Γάλλων αντιστασιακών και στρατού της Βρετανικής Κοινοπολιτείας, ήταν…δοκιμαστικό. Δε σημαίνει κάτι άλλο παρά την παρακίνηση για σαμποτάζ στις σιδηροδρομικές μεταφορές!  Το ποίημα σε ελεύθερη μετάφραση: ”Όταν ένα τραγούδι ξεκινά, στα βιολιά του τραγουδιού του Φθινοπώρου”. Το ποίημα έφερε τίτλο “Le Chanson d’automne”, δηλαδή, το Τραγούδι του Φθινοπώρου.

Οι Γερμανοί κατάφεραν να διαβάσουν το ποίημα, αλλά πίστεψαν ότι οι Σύμμαχοι απλώς έδιναν κουράγιο στις ομάδες των Γάλλων αντιστασιακών εντός της Γαλλίας, όχι όμως για κάποια εισβολή-απόβαση. Το κρυφό μήνυμα της πρώτης στροφής σήμαινε ότι η Επιχείρηση Κυρίαρχος (Operation Overlord ονομάστηκε αλλιώς η Απόβαση στη Νορμανδία) θα γινόταν εντός δεκαπενθημέρου! Αυτός ο στίχος που ακούστηκε από το BBC την 1η Ιουνίου 1944, ουσιαστικά αποτελούσε σινιάλο πως έρχονται τα σπουδαία! .

Ας γυρίσουμε όμως στο ποίημα του Βερλέν

Την 1η Ιουνίου το BBC μετέδωσε το πρώτο μισό από τον στίχο του Βερλέν, ως μήνυμα προς τη Γαλλική Αντίσταση ότι η απόβαση θα ξεκινούσε σε λίγες ημέρες. Αυτό όμως το είχαν πληροφορηθεί και οι Γερμανοί. Και ενώ ο μισός στίχος επαναλαμβανόταν κάθε ημέρα, στην συγκεκριμένη εκπομπή ο καιρός γινόταν ολοένα χειρότερος. Στις 5 Ιουνίου η θάλασσα λυσσομανούσε, οπότε κάθε ιδέα για απόβαση φαινόταν εξωπραγματική. Πράγματι, η απόβαση αναβλήθηκε για την επόμενη ημέρα όπως έχουμε αναφέρει . Ο καιρός όμως καλυτέρεψε ελάχιστα και οι Γερμανοί αξιωματικοί εφησύχασαν· δεν ήταν δυνατό να γίνει απόβαση με κακοκαιρία. Αρκετοί έφυγαν για τη Βρετάνη, όπου εκτυλισσόταν - τι ειρωνεία! - άσκηση εξομοίωσης συμμαχικής απόβασης, ενώ ο Ρόμελ βρισκόταν στη Γερμανία, όπου γιόρταζε τα γενέθλια της γυναίκας του. Ο Αδόλφος Χίτλερ κοιμόταν στο στρατηγείο του στο Μπέρχτεσγκαντεν.

Ο δεύτερος στίχος που εκφωνήθηκε την 5η Ιουνίου 1944, παραμονή της απόβασης, από το ραδιόφωνο του BBC, ήταν ο εξής: “Η καρδιά μου πνίγεται από έναν αργό ήχο, μακρόσυρτο και μονότονο”. Αυτός ο στίχος ανησύχησε ιδιαίτερα τους Γερμανούς, που όμως πίστεψαν ότι αφορούσε άλλα μέρη της Γαλλίας και καλούσαν για σαμποτάζ τον κόσμο. Η υπηρεσία πληροφοριών ενημέρωσε τους ανωτέρους όμως, εκείνοι πίστεψαν πως είναι άλλη μια προσπάθεια των Συμμάχων να τους μπερδέψουν και δεν έδωσαν σημασία! Οι Σύμμαχοι ήταν ήδη 3 ώρες μακριά από τα σημεία απόβασης και η εξαπάτηση είχε ήδη πετύχει!

Το κρυφό μήνυμα του δεύτερου στίχου του ποιήματος, σήμαινε ότι εντός του επόμενου 24ώρου, θα γίνει η Απόβαση στη Νορμανδία και να είναι έτοιμοι οι αντιστασιακοί να κάνουν σαμποτάζ σε σιδηροδρομικούς σταθμούς.

Από την παραμονή της απόβασης στη Νορμανδία, ο Γερμανός πράκτορας Πάουλ Φιντρμούτς –κωδικό όνομα «Όστρο»– γνώριζε τι επρόκειτο να συμβεί. Λίγες ημέρες πριν την απόβαση, ο Όστρο, ο οποίος βρισκόταν στη Λισαβόνα, είχε στα χέρια του και την παραμικρότερη λεπτομέρεια της Επιχείρησης Overlord, όπως ήταν η κωδική ονομασία της σχεδιαζόμενης απόβασης στη Νορμανδία. Οι Σύμμαχοι δεν θα αποβιβάζονταν στο Καλαί, όπως πίστευε η γερμανική διοίκηση και ο Χίτλερ, αλλά στις ακτές της Νορμανδίας, έχοντας συγκεντρώσει 200.000 στρατιώτες, σε δύο κλιμάκια εφόδου. Ο Όστρο θέλησε να ενημερώσει τους ανωτέρους του στο Βερολίνο. «Το σχέδιο προβλέπει επίθεση από αέρος και από θαλάσσης στην περιοχή του Καρεντάν, ανατολικά του Χερβούργου», έγραφε στο μήνυμά του.

Ο Χίτλερ αρνήθηκε να αποδεχτεί την αυθεντικότητά της με τα γνωστά αποτελέσματα. «Το γεγονός ότι ο Όστρο μας υποδεικνύει την ακριβή, θέση, ώρα και ημέρα της απόβασης, με οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η πληροφορία είναι πλαστή», είχε πει τότε ο Χίτλερ. Λίγο αργότερα όμως εκείνη την ώρα της νύχτας ο Αϊζενχάουερ έδινε διστακτικά το σήμα για να ξεκινήσει η Απόβαση. Το BBC τότε μετέδωσε τις επόμενες τρείς στροφές από τον στίχο του Βερλέν.

Blessent mon coeur
D'une langueur
Monotone

Οι δεύτερες τρεις γραμμές του ποιήματος Verlaine μεταδόθηκαν στο κύκλωμα Ventriloquist Resistance. Μία ώρα αργότερα, η Γερμανική 15η στρατιά προειδοποίησε τα διάφορα σώματά της  ότι τα μηνύματα έδειχναν πιθανή εισβολή εντός σαράντα οκτώ ωρών . Η γερμανική δύναμη που ήταν όμως υπεύθυνη για το μεγαλύτερο μέρος της επικείμενης περιοχής επίθεσης, η 7η στρατιά , που είχε λάβει πάρα πολλές ψευδείς προειδοποιήσεις στο παρελθόν, δεν έκανε καμία ενέργεια....

Από εκείνη τη στιγμή η 6η Ιουνίου 1944 θα περνούσε στην Ιστορία , ως η αρχή της μάχης  που το ξεκίνημά της δόθηκε με ένα ποίημα που το δημοσιεύουμε και το ακούμε παρακάτω :

Chanson d'Automne / VERLAINE

Les saglots longs
Des violons
De l'automne
Blessent mon coeur
D'une langueur
Monotone.

Tout suffocant
Et blême, quand
Sonne l'heure,
Je me souviens
Des jours anciens
Et je pleure;

Et je m'en vais
Au vent mauvais
Qui m'emporte
Deçà, delà,
Pareil à la
Feuille morte.

Για ιστορικούς και μόνο λόγους να σημειώσουμε οτι η πρώτη στρατιωτική χρήση της κρυπτογραφίας αποδίδεται στους Σπαρτιάτες. Γύρω στον 5 π.Χ. αιώνα εφηύραν την «σκυτάλη», την πρώτη κρυπτογραφική συσκευή, στην οποία χρησιμοποίησαν για την κρυπτογράφηση τη μέθοδο της μετάθεσης. Όπως αναφέρει ο Πλούταρχος, στους "Παράλληλους Βίους"  η «Σπαρτιατική Σκυτάλη» ήταν μια ξύλινη ράβδος, ορισμένης διαμέτρου, γύρω από την οποία ήταν τυλιγμένη ελικοειδώς μια λωρίδα περγαμηνής. Το κείμενο ήταν γραμμένο σε στήλες, ένα γράμμα σε κάθε έλικα, όταν δε ξετύλιγαν τη λωρίδα, το κείμενο ήταν ακατάληπτο εξαιτίας της αναδιάταξης των γραμμάτων. Το «κλειδί» ήταν η διάμετρος της σκυτάλης.

Η πρώτη ιστορική αναφορά της κρυπτογραφίας της σκυτάλης εβρίσκεται στα γραπτά του Έλληνα λυρικού ποιητή Αρχίλοχου. Για την ακρίβεια το συναντάμε στα «Ποιήματα και θρύψαλα» όπου υπάρχει η παρακάτω αναφορά.

Ἐρέω τιν᾽ ὑμῖν αἶνον, ὦ Κηρυκίδη,
ἀχνυμένη σκυτάλη·
πίθηκος ᾔει θηρίων ἀποκριθεὶς
μοῦνος ἀν’ ἐσχατίην·
τῷ δ’ ἄρ’ ἀλώπηξ κερδαλέη συνήντετο
πυκνὸν ἔχουσα νόον.

Οι Έλληνες συγγραφείς δεν αναφέρουν αν και πότε χρησιμοποιήθηκαν συστήματα γραπτής αντικατάστασης γραμμάτων, αλλά τα βρίσκουμε στους Ρωμαίους, κυρίως την εποχή του Ιουλίου Καίσαρα. Ο Ιούλιος Καίσαρας έγραφε στον Κικέρωνα και σε άλλους φίλους του, αντικαθιστώντας τα γράμματα του κειμένου,με γράμματα, που βρίσκονται τρεις θέσεις μετά, στο λατινικό αλφάβητο.

Για τον ρόλο της Μετεωρολογίας στην έκβαση της απόβασης της Νορμανδίας θα αναφερθούμε σε λίγες μέρες . 

Πηγές: https://www.dunstabletoday.co.uk/lifestyle/dunstable-met-office-forecast... https://www.theexeterdaily.co.uk/news/local-news/exeter-based-met-office... https://www.metoffice.gov.uk/about-us/who/our-history/d-day-75th-anniver... "H  ιστορία μιας πεταλούδας" Κολυδάς Θ. 2014