Πρίν από λίγες ημέρες έλαβα την παρακάτω επιστολή από τον πρώην συνάδελφο Μετεωρολόγο Ταξίαρχο Ευάγγελο Μαντή . Η επιστολή αναφέρεται στην Εθνική Υπόσταση της ΕΜΥ , στα δίκτυα των Μετεωρολογικών σταθμών, στη Πρόγνωση του Καιρού και στο Μετεωρολογικό Ερευνητικό πεδίο στη χώρα μας.  Ο κύριος Μαντής με λιτό τρόπο αποτυπώνει την άποψή του για τα θέματα αυτά τα οποία τα έχει ζήσει για πάνω από 40 χρόνια στον χώρο της Μετεωρολογίας.

Για όσους δεν γνωρίζουν σημειώνω ότι ο κ. Μαντής το 1955 αποφοίτησε από το Τμήμα Μετεωρολόγων της Σχολής Υπαξιωματικών Διοικητικών (ΣΥΔ) της ΠΑ, ως πρώτος απόφοιτος στην τάξη του στην 1η ΣΥΔ και είχε μια τεσσαρακονταετή υπηρεσιακή διαδρομή. Στην υπηρεσιακή του εξελικτική σταδιοδρομία έτυχε, συνολικά, μιας τετραετούς επαγγελματικής εκπαίδευσης σε Σχολές εσωτερικού αλλά και εξωτερικού (Ευρώπης και ΗΠΑ). Παράλληλα και με πρωτοβουλία του αποφοίτησε αρχικά από το Πάντειο Πανεπιστήμιο και στη συνέχεια από την Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπηρέτησε σε όλα τα επίπεδα των μετεωρολογικών κλιμακίων της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ), ενώ στην 28χρονη διαδρομή του στην ΚΥ/ΕΜΥ άσκησε επιτελικά και διευθυντικά καθήκοντα. Εκπροσώπησε τη χώρα μας, ως στέλεχος της ΕΜΥ, τόσο σε Νατοϊκές μετεωρολογικές συσκέψεις, όσο και σε εκείνες της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης για την Εκμετάλλευση Μετεωρολογικών Δορυφόρων (EUMESTAT) και του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO). Για μια τετραετία περίπου, που άσκησε καθήκοντα εκτός της ειδικότητάς του, διετέλεσε, διαδοχικά, Διοικητής της ΣΥΔ και της Υπηρεσίας Ιστορίας της ΠΑ.Η τελευταία του διακριτή υπηρεσιακή γραφή , ως αρμόδιου στελέχους της ΚΥ/ΕΜΥ και πριν της αποστρατεία του, είναι ο ισχύων Οργανισμός της ΕΜΥ (ΠΔ 161/1997)

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Προβληματισμοί ενός συνταξιούχου Μετεωρολόγου

Το 1931 η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου ίδρυσε την ενιαία ΕΜΥ και προσδιόρισε με σαφήνεια τις αποφασιστικές και συντονιστικές της αρμο-διότητες. Όμως από τη δεκαετία του 1960, νεοφανείς μετεωρολογικοί οργανι-σμοί του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα της χώρας μας, με μια επεκτα-τική τάση νεοπλάσματος και χωρίς την αίσθηση της αναγκαιότητας ενός εθνι-κού συντονισμού και σεβασμού του κρατικού χρήματος, επικάλυψαν, σταδιακά, αρμοδιότητες και αυτού του κεντρικού πυρήνα της ΕΜΥ και δημιούργησαν ένα ομιχλώδες τοπίο. Οι Διοικήσεις της ΕΜΥ, διαχρονικά, επεσήμαναν το θέμα αυτό, πλην όμως οι ιθύνοντες σιωπούσαν. Το θέμα είναι μεγάλο. Εδώ, απλά θα επιδιωχθεί η οριοθέτηση τεσσάρων μόνον κεντρικών του σημείων με λίγες, κατά το δυνατόν, γραμμές:

* Η Εθνική υπόσταση της ΕΜΥ.

Η ΕΜΥ είναι πρωτίστως ΕΘΝΙΚΗ Υπηρε- σία και αυτό συνάδει με την πρόνοια της επικυρωθείσας και από την Ελλάδα Σύμβασης του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού [WMO], ο οποίος θέλει μια εθνική εκπροσώπηση για να διασφαλιστεί ο αναγκαίος εθνικός συντο-νισμός και να προαχθεί η παγκόσμια μετ. συνεργασία. Η πρόνοια αυτή αποτυ-πώνεται και στον ισχύοντα Οργανισμό της ΕΜΥ [ Π Δ 161 / 1997], του οποίου είχα την επιμέλεια της σύνταξης, όταν ήμουν στην ενέργεια. Όμως, ιδιοτελή συμφέροντα κατήργησαν, στην πράξη, την αναγκαία συντονισμένη μετ. δράση της χώρας μας και κάθε αίσθηση περιορισμού των κρατικών δαπανών.

* Δίκτυα μετεωρολογικών σταθμών.

Η αξιοπιστία των μετ. παρατηρήσεων, η αναγκαία πρώτη ύλη όλων σχεδόν των μετ. δραστηριοτήτων, απασχόλησε την παγκόσμια μετ. κοινότητα ήδη από τη δεκαετία του 1870, όταν ιδρύθηκε ο Διε-θνής Μετεωρολογικός Οργανισμός [ΙΜΟ], ο γεννήτορας του σημερινού WMO. Στις διασκέψεις του ΙΜΟ των επόμενων δεκαετιών, η ορθή λειτουργία των δι-κτύων μετ. σταθμών ήταν ένα κεντρικό θέμα. Στη μετά το 1950 εποχή και στα πλαίσια των αναδιατάξεων των επιστημονικών και τεχνικών Επιτροπών του σημερινού WMO, διαδόχου του ΙΜΟ, η Επιτροπή για τα Όργανα και τις Μεθό-δους των Παρατηρήσεων [CIMO] διατηρήθηκε. Αυτό είναι και μια απόδειξη της μεγάλης βαρύτητας της CIMO στο διεθνές μετ. περιβάλλον, προκειμένου να διασφαλιστεί, με τις οδηγίες της και μέσω των Μετ. Υπηρεσιών των κρατών μελών του WMO, το αυτονόητο, η αξιοπιστία των μετ. παρατηρήσεων.

Στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, πιθανόν και στις αρχές του 21ου, χιλιάδες μετεωρολογικοί σταθμοί εγκαταστάθηκαν άναρχα στη χώρα μας από τους νεοφανείς κρατικούς οργανισμούς, χωρίς τον αναγκαίο συντονισμό με την ΕΜΥ , που επιβάλλεται και από τις διατάξεις του νυν ισχύοντος Οργανισμού της [ΠΔ 161 / 97], αλλά και του προγενέστερου ΝΔ 367 / 74 και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι στοιχειώδεις κανόνες εγκατάστασης και λειτουργίας τους, που καθορί-ζονται από την Επιτροπή CIMO του WMO. Έτσι, έχουμε την πρωτοτυπία στον ίδιο εθνικό μας χώρο να λειτουργούν μετ. σταθμοί διαφόρων φορέων, λες και η γειτνιάζουζα περιοχή εκάστου σταθμού βρίσκεται σε ξεχωριστή κρατική οντό-τητα. Το πρόβλημα αυτό πήρε επιλήψιμες διαστάσεις και με τα προγράμματα της Ε Ε, όπου ακόμη και Δήμαρχοι πρωτοστάτησαν στη προμήθεια μετ. οργάνων για να επιδείξουν << μετεωρολογικές ευαισθησίες >>! Κάποτε πρέπει να ανακτήσουμε τη στοιχειώδη σοβαρότητα ως κράτος και το σεβασμό του κρατικού χρήματος.

* Πρόγνωση του καιρού.

Οι νεοφανείς μετ. οργανισμοί στον εθνικό μας δημό-σιο χώρο, τροφοδοτούμενοι με κρατικό χρήμα και ανεξέλεγκτα διευρυνόμενοι και μάλιστα με ιδιοκτησιακές τριτοκοσμικές αντιλήψεις, δημιούργησαν ένα ομι-χλώδες μετ. τοπίο στη χώρα μας. Το τοπίο αυτό επεκτείνεται και σε αυτό τον κεντρικό πυρήνα της επιχειρησιακής μετεωρολογίας της ΕΜΥ – σχεδίαση και εκμετάλλευση δικτύων μετ. σταθμών και πρόγνωση του καιρού. Μένω στην πρό-γνωση του καιρού, που δεν έχει αναφερθεί παραπάνω. Η πρόγνωση του καιρού απαιτεί σοβαρές υλικοτεχνικές υποδομές και εκπαιδευμένο προσωπικό για να είναι αξιόπιστη. Για αποφυγή των άσκοπων δαπανών, τα ευρωπαϊκά κράτη συνένωσαν πόρους και ανθρώπινο δυναμικό και δημιούργησαν ΕΝΑ Ευρωπαϊκό Μετεωρολογικό Κέντρο στο Ηνωμένο Βασίλειο, το ECMWF, που παρέχει τα μετ. προγνωστικά προϊόντα στα συμβαλλόμενα κράτη, στα οποία περιλαμβά-νεται και η πατρίδα μας με εκπρόσωπο την ΕΜΥ. Η ΕΜΥ με βάση και τα προϊόντα αυτά ανταποκρίνεται στην εκ του νόμου αποστολή της στον τομέα της πρόγνωσης του καιρού. Εδώ οι νεοφανείς μετ. οργανισμοί ενεργούντες έξω από την ευρωπαϊκή μετ. πραγματικότητα σπαταλούν δημόσιο χρήμα για προμήθεια δήθεν νέων σύγχρονων υλικοτεχνικών υποδομών, προσλαμβάνουν νέο προσω-πικό, εκδίδουν αναρμόδια και κατά παράβαση των διατάξεων του Π Δ 161 / 97 δελτία πρόγνωσης του καιρού και κανείς αρμόδιος δεν επεμβαίνει! Το θέμα αυτό έχει και την επικίνδυνη, συνάμα και τη φαιδρή του μορφή, όταν η ΕΜΥ εκδίδει τα έκτακτα δελτία καιρού για την ενημέρωση των αρχών και την προστασία των πολιτών και παράλληλα παίρνουν άλλη θέση οι νεοφανείς. Μια άλλη εκδοχή της φαιδρότητας είναι η σπουδή των νεοφανών, που παρουσιάζονται ως αυτόκλητοι νονοί των βαρομετρικών χαμηλών που προσεγγίζουν τη χώρα μας, αγνοώντας τον έχοντα τη φυσική τους επιμέλεια. Άλλο είναι το θέμα ορισμένων ραδιοφωνι-κών και τηλεοπτικών αστέρων, που με το ύφος του παντογνώστη δεν αναφέρουν την πηγή ενημέρωσής τους. Εδώ είναι θέμα έντιμης στάσης του κάθε ατόμου.

* Ερευνητικό μετεωρολογικό πεδίο.

Στον Οργανισμό της ΕΜΥ προβλέπεται η συνεργασία της ΕΜΥ και με εθνικούς ερευνητικούς φορείς στον τομέα της εκπό-νησης επιστημονικών μελετών, παρέχοντας κατά περίπτωση και την πρώτη ύλη των μετ. παρατηρήσεων. Το παράδοξο εδώ είναι ότι σε μερικούς επιστημονικούς φορείς της χώρας μας, το κεντρικό ζητούμενο δεν είναι η επιστημονική έρευνα αλλά ο επιχειρησιακός τομέας, με προμήθειες μετ. οργάνων παρατηρήσεων για εγκατάσταση και λειτουργία μετ. σταθμών στο ίδιο χώρο με εκείνους της ΕΜΥ!! Ευτυχώς υπάρχουν και ερευνητικοί φορείς, που επικεντρώνονται στην αποστολή τους, στο επιστημονικό τους έργο. Τελικά η χώρα μας βρίθει από πρωτοτυπίες. Και μια ευχή ενός συνταξιούχου μετεωρολόγου. Στη δύσκολη περίοδο που διατρέχουμε, είθε να αναζωογονηθεί το πνεύμα του 1929, εκείνο που επέβαλε μια συντονισμένη μετεωρολογική δράση των κρατικών μας φορέων και το σεβασμό του κρατικού χρήματος.

Ευάγγελος Δ. Μαντής

Ταξίαρχος ε. α , Μετεωρολόγος