Το σύννεφο με το χρωματιστό καπέλο – Ένα σπάνιο φαινόμενο ιριδισμού

Το σπάνιο μετεωρολογικό φαινόμενο που προκάλεσε αυτόν πανέμορφο σχηματισμό αλλά και το βίντεο που ακολουθεί έχουν ήδη γίνει viral στο διαδίκτο και στο Τουίτερ συγκεντρώνοντας εκατομμύρια επισκέπτες . Οι σχηματισμοί και τα "παράξενα"  χρώματα δεν οφείλονται  στη διάθλαση του φωτός από τις υδροσταγόνες που μπορεί να περιέχονται στα νέφη (που τότε θα παρήγαγαν το ουράνιο τόξο), αλλά στη παράθλαση (ή περίθλαση) του φωτός και το φαινόμενο ονομάζεται ιριδισμός .

ΙΡΙΔΙΣΜΟΣ  ΣΕ "ΚΑΠΕΛΟ"ΝΕΦΟΥΣ (PILEUS CLOUD)

Πολλές φορές όταν υπάρχει ένα σύννεφο cumulus , δηλαδή ένα καλά ανεπτυγμένο σύννεφο, τότε ωθεί τα στρώματα αέρα πάνω από αυτό , όλο και πιο ψηλά  λόγω των ισχυρών ανοδικών κινήσεων της ατμόσφαιρας . Καθώς ο αέρας ωθείται προς τα πάνω, επεκτείνεται και ψύχεται. Μερικές φορές η υγρασία σε αυτό το τμήμα του αεέρα συμπυκνώνεται σε μικροσκοπικά σταγονίδια και σχηματίζει ένα cap σύννεφο (καπέλο) . Ο σπάνιος αυτός φυσικός σχηματισμός είναι γνωστός ως «Πηλέας», ή «σύννεφο καπέλο» Αυτό το "cap" «σύννεφο καπέλο», είναι η πηγή του παραπάνω λαμπρού θεάματος. " Τα σταγονίδια στο cap νέφος κάνουν σκεδασμό στο φως του ήλιου και προκαλούν τη διάθλαση των χρωμάτων, έτσι ώστε να σχηματίσουν τα πανέμορφα χρώματα .  Χρειάζονται πολύ συγκεκριμένες γωνίες για να δούμε τα χρώματα, όπως και η θέση και το ύψος της καταιγίδας, η γωνία του ήλιου και το μέγεθος των κρυστάλλων πάγου (που συμπεριφέρονται σαν μικρά πρίσματα) όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι δυνατόν να δώσουν μια σπάνια και τέλεια εικόνα του ιριδισμού.

Οταν λέμε σπάνια , εννοούμε σαφώς οτι δεν μας είναι εύκολο να την καταγράψουμε με τόση σαφήνεια όπως το αρχικό βίντεο ή και αυτό που ακολουθείΑν και τα συστατικά για τα σύννεφα ουράνιου τόξου φαίνονται απλά, δεν εντοπίζονται συχνά και φωτογραφίζονται ακόμη λιγότερο. Τέτοια σύννεφα ουράνιου τόξου δεν είναι συνηθισμένο φαινόμενο και συμβαίνουν μερικές φορές πριν από μεγάλους σεισμούς

 

ΠΟΥ ΑΛΛΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ Ο ΙΡΙΔΙΣΜΟΣ

Με τον όρο ιριδισμός ή ιρίδωση, χαρακτηρίζεται στη φυσική το οπτικό φαινόμενο της ανάλυσης του λευκού φωτός πάνω σε διάφορες επιφάνειες, όπως συμβαίνει π.χ. σε φυσαλίδες σάπωνος, λεπτού στρώματος ελαίου,πετρελαιοκηλίδες κ.λπ και οφείλεται στη συμβολή των φωτεινών ακτίνων που προσπίπτουν σε λεπτά σώματα υπό γωνία, εξ ου ονομάζεται και γωνιοχρωμισμός. Με άλλα λόγια ιριδισμός είναι το φαινόμενο της εναλλαγής χρωμάτων , το οποίο παρατηρείται σε μερικούς πολύτιμους λίθους και σε άλλα υλικά. Σε παλαιότερες αναρτήσεις μας έχουμε αναφέρει ότι το φαινόμενο του ιριδισμού οφείλεται στο γεγονός ότι τα ιριδίζοντα σώματα έχουν την ιδιότητα να παρουσιάζονται με ένα χρώμα όταν διαθλούν το φως και με ένα διαφορετικό χρώμα σε άλλες περιπτώσεις όταν το φώς πέφτει κάτω από άλλη γωνία .

Στα σώματα που δημιουργούν το φαινόμενο του ιριδισμού ,το προσπίπτον φως ανακλάται πάνω σε πολλαπλές επιστρώσεις ημιδιαφανών επιφανειών. Μέσα από τη μετατόπιση των φάσεων και τη συμβολή αυτών των ανακλάσεων, το σώμα αλλάζει χρώμα, αφού διάφορες περιοχές συχνοτήτων ενισχύονται διαφορετικά ή γίνονται πιο ασθενείς. Ειδικότερα ιριδισμοί παρατηρούνται στις βάσεις των νεφών ως τμήματα ή ζώνες έγχρωμοι κυρίως κόκκινης απόχρωσης, πολλές φορές πράσινης και σπανιότερα κυανής και κίτρινης προσφέροντας μια θαυμάσια θέα. Οι αποχρώσεις αυτές φαίνονται να παρακολουθούν ιδιαίτερα την περίμετρο των νεφών όπως είδαμε στο αρχικό video.Για τους παρατηρητές των νεφών και γενικά των διαφόρων μετεωρολογικών φαινομένων η εμφάνιση ιριδίζοντος νέφους σημαίνει ότι αυτό αιωρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα άνευ μεταβολών, συνεπώς αποτελεί δείγμα καλοκαιρίας. Αυτό όμως δεν συμβαίνει πάντοτε.

ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΠΟΙΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

Το μήκος κύματος στο οποίο εκπέμπεται το φως είναι μικρό,  οπότε είναι απαραίτητο τα σύννεφα, να αποτελούνται και αυτά από μικρά σταγονίδια. Επιπλέον τα συγκεκριμένα νέφη είναι θα πρέπει να έχουν εξαιρετικά λεπτό πάχος ώστε να μην παγιδεύουν το διάχυτο φως. Κάθε απόχρωση του οπτικού φάσματος κάμπτεται επί των νεφών σε διαφορετικές γωνίες με αποτέλεσμα τα τελευταία να εμφανίζουν χρωματισμούς. Μάλιστα ανάλογα με την θέση του Ηλίου η ίρις ενδέχεται να λάβει μορφή ομόκεντρων κύκλων (Ηλιακή Κορώνη). Το μέγεθος των σταγονιδίων προκαλεί και διαφορετικές μοφές της κορώνας .

Εικόνα 1 Επιμήκης κορώνα με μεγαλύτερα δαχτυλίδια στο πάνω και μικρότερα στο κάτω μέρος, δείχνοντας την τάση για τα μέσα μεγέθη σωματιδίων του νέφους. Εικόνα 2. Κορώνα πολλαπλών σκεδασμών με ασυμπτωτικές ακτίνες δακτυλίων που αυξάνονται  προς την άκρη του σύννεφου, όπου τα σωματίδια είναι μικρότερα. Εικόνα 3 Ασυνεχής κορώνα, που δείχνει μια μετάβαση  από τα μεγάλα σωματίδια του κάτω μέρους του  νέφους προς τα  μικρά σωματίδια στην κορυφή.

Σύμφωνα με τον  Andy Heymsfeld, έναν πολύ γνωστό εμπειρογνώμονα επί των νεφών τα σύννεφα που περιέχουν πολύ μικρά σωματίδια πάγου προκαλούν σχεδόν σφαιρικά σχήματα κορώνας. Το μεγαλύτερο μήκος κύματος (π.χ. κόκκινο) θα  σχηματίζουν  μεγαλύτερους δακτυλίους από μικρότερο μήκος κύματος (π.χ., μπλε) φως.  Η καλύτερη περίθλαση εμφανίζεται σε λεπτά σύννεφα με μικρά σωματίδια και στενές κατανομές μεγέθους σωματιδίων. Κάλλιστα μπορεί να συμβεί και πάνω από ένα ανεπτυγμένο Cu η ακόμη και Cb

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ Η ΙΣΤΟΡΙΑ

Κατά τη διάρκεια της πολικής εκστρατείας Terra Nova του Καπετάνιου Richard Scott στην Ανταρκτική (1909-12) παρατηρήθηκαν υπέροχα χρώματα από δαχτυλίδια που περιέβαλλαν  τον ήλιο . Ο Simpson αναγνώρισε τους δακτυλίους ως κορώνα που προκαλείται από την περίθλαση του ηλιακού φωτός.  Επειδή ο αέρας θερμοκρασία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου κυμαινόταν μεταξύ -26 ° και -29 ° C και υπήρχε ομίχλη το φαινόμενο δημιουργήθηκε κοιτώντας προς την κατεύθυνση του ήλιου , ο Simpson κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ομίχλη γύρω του περιείχε μικροσκοπικά σταγονίδια υπερψυγμένου υγρού νερού διαμέτρου μικρότερης των 25 μm. Αυτές και άλλες παρατηρήσεις οδήγησαν τον Simpson στο συμπέρασμα  ότι οι κορόνες παράγονται μόνο από υγρό νερό και όχι από πάγο.

Είναι γνωστό  ότι οι κορώνες προκαλούνται από σκέδαση στην κατεύθυνση προς τα εμπρός (δηλαδή, περίθλαση) όταν προσκρούει φως  σε σωματίδια του νέφους. Ωστόσο, σε αντίθεση στον ισχυρισμό του Simpson ότι οι κορώνες  σχηματίζονται μόνο από υγρό νερό, πρόσφατες εργασίες έχουν δείξει ότι μπορούν να δημιουργηθούν και τα δύο διαφορετικά υγρά αλλά και πάγο. Κοινός πάγος με κρυστάλλους εξαγωνικού σχήματος  θα μπορούσε να προκαλέσει κυκλική κορώνα, ενώ  οι μεγάλου μεγέθους κρύσταλλοι  (~ 100 m και μεγαλύτεροι)  έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουγούν μια μάλλον μικρή κορώνα με διάμετρο  μικρότερη από έναν βαθμό της μοίρας . Τα περισσότερα στεφάνια από τις κορώνες είναι πέντε έως δέκα φορές μεγαλύτερα.

Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε πάρα πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία για το φαινόμενο , αλλά έχω την αίσθηση ότι με αυτήν την δημοσιογραφική προσέγγιση αναδείξαμε το θέμα με κατανοητό τρόπο . Σας ευχαριστούμε θερμά.

----------------------

Iridescent clouds are a diffraction phenomenon caused by small water droplets or small ice crystals individually scattering light. Larger ice crystals produce halos. If parts of clouds have small droplets or crystals of similar size, their cumulative effect is seen as colors. The cloud must be optically thin, so that most rays encounter only a single droplet. Iridescence is therefore mostly seen at cloud edges or in semi-transparent clouds, and newly forming clouds produce the brightest and most colorful iridescence. When a thin cloud has droplets of similar size over a large extent, the iridescence takes on the structured form of a corona, a central bright disk around the sun or moon surrounded by one or more colored rings