Με τα λόγια του τίτλου του άρθρου ,  ο καλός φίλος Δημήτρης (κατα το Facebook Bryan Ferry) μου στέλνει ένα βίντεο που θα δείτε παρακάτω και μου παρομοιάζει τον αγώνα των βαρομετρικών συστημάτων του Σιβηρικού Αντικυκλώνα με τα Βαρομετρικά Χαμηλά του Ατλαντικού , με τον εσωτερικό αγώνα των Σοβιετικών στρατευμάτων για το ποιό από αυτά θα καταφέρει να φτάσει πρώτο στο...Βερολίνο.

Στις αρχές του 1945, με αναπόφευκτη την ήττα της Γερμανίας, ο Στάλιν έβαλε τους δύο στρατάρχες του τον Georgy Zhukov και τοn Ivan Konev σε έναν «αγώνα πρωτιάς» για να καταλάβουν το Βερολίνο. Αν και ήταν ως επί το πλείστον κοινός ο αγώνας τους,,  ο κάθε στρατάρχης υποστηρίχθηκε από διαφορετικό μέτωπο. Ο στρατάρχης Ζούκοφ υποστηρίχτηκε από το Δεύτερο Λευκορωσικό Μέτωπο του Ροκοσόφσκι, ενώ ο στρατάρχης Κόνεφ υποστηρίχθηκε από το Τέταρτο Ουκρανικό Μέτωπο του Yeremenko . Οι δύο άντρες και οι στρατοί τους που διοικούνταν χωριστά ανταγωνίστηκαν ο ένας εναντίον του άλλου, διασφαλίζοντας ο καθένας για το συμφέρον του ότι θα οδηγούσαν τους άντρες τους όσο το δυνατό πιο γρήγορα σε νίκη. Αυτό οδήγησε σε κορύφωση στην αιματηρή μάχη του Βερολίνου.

Η σοβιετική εσωτερική διαμάχη και η απόλυτη κατάληψη της γερμανικής πρωτεύουσας δεν βρήκε αντίθετους τους συμμάχους . Σε μια προσπάθεια μόνο για να αποφευχθεί διπλωματικό ζήτημα, ο στρατός των Ηνωμένων Πολιτειών του στρατού Eisenhower διέταξε τις δυνάμεις του στο νότο της Γερμανίας να κόψουν τον δρόμο και να εξαλείψουν όλα τα κομμάτια της Wehrmacht και να αποφύγουν το ενδεχόμενο να προσπαθήσει η ναζιστική κυβέρνηση να επανασυνταχτεί στις Άλπεις. Οι δυτικοί σύμμαχοι άφησαν την ανατολική Γερμανία και την πόλη του Βερολίνου στον Κόκκινο Στρατό. Η Διάσκεψη της Γιάλτας είχε ήδη καθορίσει ότι η Γερμανία και το Βερολίνο θα χωριστούν σε τέσσερις ζώνες κατοχής…

Ένα αντίγραφο της μυστικής συμφωνίας του Τσώρτσιλ με τον Στάλιν.

Ο αγώνας μεταξύ των Σοβιετικών στρατηγών δεν είχε κάποιο νόημα,  πέραν των πρωτείων που θα έπαιρνε ο κάθε στρατηγός , διότι ο κόσμος θα μοιραζόταν όπως είχε προαποφασιστεί. Με κάποια υπερβολή μπορούμε να παραλληλίσουμε και τον "αγώνα" των μετεωρολόγων να βρούν, αν τελικά επικρατήσει το κρύο ή οι καταιγίδες των συστημάτων του Ατλανικού . Μόνο που εδώ,  συμβόλαιο με τον καιρό δεν έχει κάνει κανένας !  

Αυτή την "πάλη" των συστημάτων που είδαμε στο παραπάνω βίντεο εκτός από τον "Bryan Ferry"  την παρομοίασε με την συμπεριφορά των συστημάτων της ατμόσφαιρας , ο πατέρας της σύγχρονης Μετεωρολογίας  Bjerknes. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ανάγκες χρησιμοποίησης δυο νέων όπλων, του αεροπλάνου και των χημικών ουσιών, απαιτούσαν πλήρη γνώση των καιρικών συνθηκών και ειδικά της διεύθυνσης και ταχύτητας των ανέμων τόσο στην περιοχή του στόχου όσο και στην περιοχή του αεροδρομίου επιστροφής. Επίσης, υπήρχε ανάγκη έγκυρης πρόγνωσης των καιρικών συνθηκών, γιατί μια απότομη μεταβολή του καιρού και ειδικά του αέρα, μπορούσε να μετατρέψει το πλεονέκτημα κατοχής του νέου όπλου -των χημικών αερίων- σε μειονέκτημα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, η συνοπτική μετεωρολογία να αναπτυχθεί γρήγορα και πύκνωσαν παράλληλα οι μετεωρολογικές παρατηρήσεις.

Χάρτες του 1907 από τον Solberg στις 4 και 5 Ιανουαρίου 1907, οι οποίοι προέβλεπαν την ανάπτυξη των χαμηλών και βασίστηκαν στους χάρτες  του Hoffmeyer. 

Από την επεξεργασία του πλούσιου αυτού υλικού και ιδιαίτερα του υλικού  των μετεωρολογικών δικτύων των Σκανδιναβικών χωρών, οι οποίες ήταν εκτός πολέμου, προέκυψαν καινούργιες θεωρίες για τις ατμοσφαιρικές διαταραχές, μεταξύ των οποίων εξέχουσα θέση κατέχουν οι θεωρίες του Vilhelm και Jacob Bjerknes για τις μετωπικές επιφάνειες. Ο Bjerknes ανακάλυψε ότι υπάρχουν σε διαφορετικά γεωγραφικά πλάτη ξεχωριστές αέριες μάζες που δεν αναμειγνύονται, όταν έρχονται σε επαφή.

Ονόμασε αυτές τις μάζες «μέτωπα», σαν να ήταν οι δυο αντιμαχόμενες πλευρές στα χαρακώματα του Α΄ Παγκ. Πολέμου. Διατυπώθηκε έτσι η θεωρία του πολικού μετώπου, που επιδρά με τους κυκλώνες των μέσων γεωγραφικών πλατών.Ο γιος του Vilhem Bjerknes, ο Jacob Bjerknes δημοσίευσε μια εργασία το 1919, όπου εισήγαγε την έννοια των θερμών, ψυχρών και συνεσφιγμένων μετώπων και ερμήνευσε σωστά τη σχέση τους με τα συστήματα χαμηλών πιέσεων.

Από τότε, οι συνοπτικοί μετεωρολογικοί χάρτες άρχισαν να περιλαμβάνουν τα σύμβολα του θερμού και του ψυχρού μετώπου, με βάση τα οποία μπορούν να προβλεφθούν σημαντικά καιρικά φαινόμενα. Στις ΗΠΑ ο συμβολισμός τέθηκε σε εφαρμογή τo 1942 υπό την πίεση της αεροπορικής βιομηχανίας. Οι Αμερικανοί υιοθέτησαν τελευταίοι την αναπαράσταση των μετώπων στους μετεωρολογικούς τους χάρτες..

Θοδωρής Ν. Κολυδάς

Πηγές : "Η ιστορία μιας πεταλούδας" -Θ.Κολυδάς / Jewell, R.1981a: The Bergen School of Meteorology – The Cradle of modern weather forecasting. Bull. Am. Met. Soc. Vol 62, No 6 June 1981 824-830. Also in “Research in Norway 1979”, pp 1-8, where the maps are in colour.
Jewell, R. 1981b: Tor Bergeron’s  First Year in the Bergen School: Towards an Historical Appreciation, Pure and Applied Physics, vol 119, pp. 474-90 / Wikipedia