Στις 29 Μαΐου 1914 συνέβη η μεγαλύτερη ναυτική τραγωδία του Καναδά όταν το υπερωκεάνιο Empress of Ireland βυθίστηκε παρασύροντας στο θάνατο πάνω από χίλιους επιβάτες μετά από σύγκρουση με Νορβηγικό φορτηγό στον ποταμό Άγιο Λαυρέντιο. Στο δυστύχημα βασικό ρόλο έπαιξε η πυκνή ομίχλη.

To Empress of Ireland ήταν το καμάρι της Canadian Pacific Steamship Company, το οποίο αναχώρησε από το Quebec του Καναδά για το Liverpool στις 16:30 τοπική ώρα στις 28 Μαΐου του 1914 φορτωμένο με 1.477 ψυχές: 1.057 επιβάτες και 420 πλήρωμα. Η Αυτοκράτειρα της Ιρλανδίας και τα υπόλοιπα ατμόπλοια της Canadian Pacific συνέδεαν το Liverpool με το Quebec και εν συνεχεία με τον διηπειρωτικό σιδηρόδρομό της τον υπόλοιπο Καναδά μέχρι τα Βραχώδη Όρη και το Vancouver στην δυτική ακτή.

Οι επιβάτες της πρώτης θέσης είχαν στην διάθεσή τους μια βιβλιοθήκη εφοδιασμένη με 650 βιβλία, ένα κεντρικό σαλόνι, αίθουσα μουσικής, και ένα δεύτερο σαλόνι για τους καπνίζοντες. Η τραπεζαρία ήταν καλυμένη με δερμάτινη ταπετσαρία, χειροποίητα ξυλόγλυπτα, γλυπτές διακοσμήσεις στο ταβάνι, κρυστάλινα φωτιστικά, και ένα αίθριο δύο ορόφων που οδηγούσε στην αίθουσα μουσικής.

Εκεί όμως που ξεχώριζε το “Empress of Ireland” από τα άλλα υπερωκεάνεια ήταν η Δεύτερη και προπαντός η Τρίτη θέση. Μεγάλα σαλόνια και αξιοπρεπείς καμπίνες ήταν κάτι πρωτόγνωρο για την εποχή εκείνη.

First class entrance on the lower promenade deck. The stairs go up to the first class music room and down to the first class dining saloon

Καπετάνιος ήταν ο Henry George Kendall, που είχε μόλις προαχθεί σε Κυβερνήτη στις αρχές του μήνα. Θα ήταν το πρώτο του ταξίδι στον ποταμό του Αγίου Λαυρεντίου. Αργά το βράδυ το πλοίο έφτασε στο Pointe-au-Père του Quebec, και αφότου αποβίβασε τον πιλότο κοντά στο Rimouski, ξαναπήρε ταχύτητα και συνέχισε την πορεία του. Θα ήταν η 96η φορά που θα διέσχιζε τον Ατλαντικό. Το Rimouski στη νότια όχθη του Αγίου Λαυρεντίου, είναι το σημείο όπου ο ποταμός ανοίγει και η πλοήγηση γίνεται πλέον απλή και ασφαλής. Όλα έβαιναν καλώς και η ορατότητα ήταν καλή. Στις 01:38 ο Kendhall, που μόλις είχε ανέβει στη γέφυρα, είδε τα φώτα ενός πλοίου προς τα δεξιά κάπου οκτώ μίλια μακριά. Ήταν το Νορβηγικό ατμόπλοιο Storstad. Με την πλώρη του ειδικά ενισχυμένη για να σπάει τις γεμάτες πάγο βόρειες θάλασσες, το 6.000 τόννων Storstad ήταν έμφορτο με κάρβουνο. Είχε πλησιάσει την ακτή για να πάρει τον πιλότο και να συνεχίσει το ταξίδι του με προορισμό το λιμάνι του Montreal.

Στη γέφυρα ο αξιωματικός υπηρεσίας είδε στον ορίζοντα τα φώτα του Empress of Ireland που όμως πολύ γρήγορα εξαφανίστηκαν στην ομίχλη που πύκνωνε όλο και πιo πολύ.  Μια ομίχλη ιδιόμορφη στον ποταμό του Άγιου Λαυρέντίου αυτή την εποχή του έτους, όταν ο θερμός αέρας στα τέλη της άνοιξης συναντά τα παγωμένα από την Αρκτική νερά του Ατλαντικού ωκεανού.

Commemorative plaque in Pointe-au-Père

Ένας από τους επιζώντες ήταν και ο καπετάνιος Henry George Kendall, ο οποίος ήταν στη γέφυρα τη στιγμή της σύγκρουσης και διέταξε κατευθείαν την εγκατάλειψη του πλοίου. Όταν “Empress of Ireland”με την τελευταία βίαιη κίνησή του πήρε τον δρόμο για τον βυθό, έπεσε από τη γέφυρα μέσα στο νερό και παρασύρθηκε κάτω μαζί του, κατάφερε όμως να βγεί στην επιφάνεια και γαντζώθηκε σε μια ξύλινη σχάρα που επέπλεε. Πέρασε αρκετή ώρα έως ότου μέλη του πληρώματος πάνω σε μια κοντινή βάρκα κατάφεραν να τον τραβήξουν. Αμέσως άρχισε να περισυλλέγει όσους ανθρώπους μπορούσε από το νερό.

Όταν το σκάφος ήταν γεμάτο, διέταξε το πλήρωμα να κωπηλατήσουν προς τα φώτα του μυστηριώδους σκάφους που τους είχε εμβολήσει ώστε να αποβιβάσει τους επιζώντες . Ο Kendall και το πλήρωμα έκαναν περισσότερες διαδρομές μεταξύ του κοντινού Storstad και των συντριμμιών για να ψάξει για επιζώντες. Μετά από δυο ώρες ο Kendhall εγκατέλειψε τις προσπάθειες, αφού τυχόν επιζώντες που ήταν ακόμα μέσα στο νερό θα είχαν ήδη υποκύψει από υποθερμία.

Ένας άλλος από τους επιζώντες ήταν και ο William Clarke, ένας θερμαστής στο λεβητοστάσιο, που όμως ήξερε ακριβώς τι να κάνει όταν ένιωσε την σύγκρουση. Αμέσως σκαρφάλωσε με μια ειδική σκάλα που οδηγούσε απευθείας από το λεβητοστάσιο στο κατάστρωμα όπου και βοήθησε να κατεβάσουν και μια από τις βάρκες. Ίσως όμως είχε ένα πλεονέκτημα, δύο χρόνια πριν είχε επιζήσει μια παρόμοια εμπειρία. Ήταν θερμαστής στον "Τιτανικό"...!

Το "Empress of Ireland" αν και δεν είχε το μέγεθος και την κομψότητα του Τιτανικού και ούτε προσέλκυσε τον ίδια δημοσιότητα, ήταν μια τραγωδία ίση, αν όχι χειρότερη. Οι περισσότεροι επιβάτες του ανήκαν κυρίως στην ερ-γατική και μεσαία τάξη και οι διασημότητες στο πλοίο ήταν λίγοι, όπως ο ηθοποιός Laurence Irving, διάσημος γιος του θρυλικού Henry, η ηθοποιός Mabel Hackney επιστρέφοντας από μια επιτυχημένη περιοδεία στον Καναδά, ο εξερευνητής Χένρι Seton Karr, η σύζυγος του William Hart-Bennett κυβερνήτη της Ονδούρας, και ο δήμαρχος της Suva των νήσων Fiji Gabriel J. Marks. Η καταστροφή είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 1.012 ανθρώπων, 8 περισσοτέρων από το ναυάγιο του Τιτανικού δυο χρόνια νωρίτερα. Υπήρξαν μόνο 465 επιζώντες: 4 εκ των οποίων ήταν παιδιά (τα υπόλοιπα 134 παιδιά χάθηκαν), 41 ήταν γυναίκες (269 γυναίκες χάθηκαν) και 172 άνδρες (437 άνδρες χάθηκαν). Το γεγονός ότι οι περισσότεροι επιβάτες κοιμόντουσαν κατά τη στιγμή της βύθισης, (οι περισσότεροι, δεν είχαν καν ξυπνήσει από τη σύγκρουση) συνέβαλε στην μεγάλη απώλεια ζωών, οι περισσότεροι δε από αυτούς στην δεξιά πλευρά του πλοίου, όπου και συνέβη η σύγκρουση. Στα θύματα συμπεριλαμβάνονταν και 150 μέλη του Στρατού Σωτηρίας. Οι ταξιδιώτες αυτοί ήταν μέλη της Καναδικής Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Στρατού Σωτηρίας που ταξίδευαν στο Λονδίνο για μια διεθνή διάσκεψη.

Μετά το ναυάγιο του "Τιτανικού" δυο χρόνια νωρίτερα, τα πλοία στην Μεγάλη Βρετανία όφειλαν πλέον να μεταφέρουν αρκετές σωσίβιες λέμβους για όλους τους επιβαίνοντες. Το “Empress of Ireland” είχε 16 σιδερένιες σωσίβιες λέμβους, 20 πτυσσόμενες βάρκες τύπου Englehart, άλλα έξι πτυσσόμενα σκάφη από καμβά και 2.200 σωσίβια. Το πλήρωμα πραγματοποιούσε τακτικές ασκήσεις εκκένωσης, πλοήγησης, και οι ασκήσεις πυρόσβεσης ήταν υποχρεωτικές. Ήταν χωρισμένη σε 11 τμήματα με υδατοστεγή διαφράγματα και όταν αυτά ήταν κλειστά είκοσι τέσσερις πόρτες παρήχαν πρόσβαση στο πλήρωμα στα κατά τα άλλα στεγανά διαμερίσματα του πλοίου. Και ήταν έτσι σχεδιασμένη ώστε να μπορεί να επιπλεύσει με οποιαδήποτε δύο από τα διαμερίσματά της πλημμυρισμένα.

Η θλιβερή συγκυρία της δολοφονίας του Πρίγκιπα Φερδινάνδου ένα μήνα αργότερα στο Σαράγιεβο στις 28 Ιουνίου 1914 και τα γεγονότα της κήρυξης του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου απέσπασαν την προσοχή της παγκόσμιας δημοσιογραφίας και επισκίασαν το ναυάγιο του Empress of Ireland, που μέχρι ακόμα και σήμερα είναι μια ιστορία που έχει παραμείνει άγνωστη, παρ’ότι ήταν, και είναι ακόμα, η μεγαλύτερη ναυτική τραγωδία του Καναδά εν καιρώ ειρήνης.

Πηγές : Wikipedia, perialos.blogspot.com

https://ottawamagazine.com/tag/empress/