H 6η Ιουνίου 1944, γνωστότερη ως D-Day έχει χαρακτηριστεί ως η μεγαλύτερη μέρα του  B’  Παγκοσμίου  Πολέμου,  καθώς  την  ημέρα  αυτή  πραγματοποιήθηκε  η  απόβαση των Συμμάχων στη Νορμανδία, που έπειτα από έντεκα μήνες οδήγησε στο να σβήσει το Γ’ Ράιχ και ο εφιάλτης που είχε απλωθεί σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η  ημερομηνία  για  την  απόβαση  της  Νορμανδίας  με  κωδική  ονομασία  Operation Overload  έγινε  λαμβάνοντας  υπόψη  τους  καιρικούς  παράγοντες.  H  επιχείρηση  των αλεξιπτωτιστών μπορούσε να γίνει μόνο όταν το φεγγάρι ήταν γεμάτο. Ακόμη, η επίθεση θα έπρεπε να λάβει χώρα όταν η παλίρροια θα ήταν στη μέση της, λόγω των παγίδων που είχαν στήσει οι Γερμανοί. Αυτός ο συνδυασμός των καιρικών συνθηκών συνέπιπτε την 5η Ιουνίου, που ορίστηκε ως «D-Day», δηλαδή ημέρα έναρξης των επιχειρήσεων.

Ο ιστορικός χάρτης της ανάλυσης του καιρού -Met Office

Από την πλευρά των Συμμάχων, έξι μετεωρολόγοι εργάζονταν σε τρεις διαφορετικές ομάδες που ήταν υπεύθυνες για τις προβλέψεις της D-Day. Oi Ομάδες των Μετεωρολόγων ήταν  α)  Στο  Widewing  με  τους  Αμερικανούς  Krick  και  Holzman,  β)  στο  Ναυαρχείο  με τον  Wolfe  και  Hogben  και  γ)  στο  Dunstable  με  μετεωρολόγους  τον  Douglas  και  τον Petterssen.

Η ομάδα στο Dunstable  με  τους μετεωρολόγους  Douglas  και  Petterssen -  Οι κυρίες ήταν υπεύθυνες στη σύναξη των χαρτών και διαγραμμάτων.

Η Αμερικανική ομάδα χρησιμοποιούσε μια αναλογική μέθοδο που βασιζόταν σε στατιστικά δεδομένα του καιρού (κάνοντας σύγκριση των τρεχουσών καιρικών  συνθηκών με ανάλογες στο παρελθόν). Οι προβλέψεις τους ήταν υπερβολικά αισιόδοξες  και  αν  εφαρμόζονταν  θα  είχαν  ως  αποτέλεσμα  την  καταστροφή στις  5  Ιουνίου  1944.  Το  Βρετανικό  Ναυαρχείο  και  η βρετανική  Μετεωρολογική Υπηρεσία  κάλεσαν   το   αρχηγείο  σε    καθυστέρηση  της  επιχείρησης.  Είχαν  τη βοήθεια   από   τον   λαμπρό    Νορβηγό    Sverre    Petterssen,    o    οποίος   ήταν γίγαντας στον   τομέα της   ανάλυσης   και   της   πρόβλεψης   καιρού    και   ένας παγκόσμιος  ηγέτης  στη  μετεωρολογία  κατά  τα  μέσα  του  εικοστού αιώνα. Tις πρώτες    πρωινές  ώρες  της 5ης Ιουνίου, κάτω από  τον βρεγμένο από καταιγίδα ουρανό   της   Μεγ.  Βρεττανίας,  οι     μετεωρολόγοι     των     Συμμαχικών Δυνάμεων ενημέρωσαν   τον   Eisenhower ότι   ένα   πολύ   σύντομο  διάλειμμα   του   καιρού θα επιτρέψει   την    εισβολή    για    να    προχωρήσουν. Την   Τρίτη,  6  Ιουνίου 1944 με   οριακά  ανεκτές  καιρικές   συνθήκες,  αποβιβάστηκε  η  μεγαλύτερη  αμφίβια δύναμη στις παραλίες της Νορμανδίας.

 Αυτόν τον χάρτη είχαν αναλύσει οι Γερμανοί Μετεωρολόγοι....

Κατά   ειρωνικό   τρόπο, οι Γερμανοί μετεωρολόγοι, έχοντας  επίγνωση  των  νέων καταιγίδων  που  διακινούντο από  το  Βόρειο  Ατλαντικό, είχαν αποφασίσει ότι ο καιρός θα  ήταν  πάρα  πολύ  κακός να επιτρέψει μια προσπάθεια εισβολής.

 Φώτο : H ραδιοβόλιση στο Dunstable

Δύο αναφορές της D-Day έχουν κυριαρχήσει στην βιβλιογραφία:
1)  Η ηρωική ιστορία, στην οποία η αμερικανική ομάδα των Irving Krick και Ben Holzman βρήκε τις «δυνατές» καιρικές συνθήκες που επέτρεψαν να επιτύχουν τη μεγάλη απόβαση στην Ευρώπη.

2)  Μια  τυπική  γραφειοκρατική  αναφορά  από  τον  James  Stagg  που  δημοσιεύθηκε το 1971 και η οποία εξόργισε τον Sverre Petterssen, που αργότερα συνέθεσε τα δικά του ιστορικά απομνημονεύματα. Υπάρχει το χειρόγραφο του Petterssen, γραμμένο στα αγγλικά που δημοσιεύτηκε σε Νορβηγική μετάφραση το 1974 και έχει ήδη δημοσιευθεί το 2001 σε μια αγγλόφωνη έκδοση.

 

 

Η προσωπικότητα του Petterssen και η συμβολή του στη D-Day

Πριν από λίγα χρόνια όταν έγραφα το βιβλίο μου "Η ιστορία μιας πεταλούδας" είχα πάρει συνέντευξη από τον κ. Διονύση Μεταξά καθηγητή Μετεωρολογίας στα Γιάννενα , ο οποίος από το 1950 εως το 1970 υπητέτησε στην ΕΜΥ . Στην πρώτη του πολύμηνη εκπαίδευση στην Αγγλία είχε ως καθηγητή τον ίδιο τον Petterssen και πολλά από αυτά που θα διαβάσετε παρακάτω αποτελούν πληροφορίες από "πρώτο χέρι"  

Ο  Petterssen  το  1939  διορίστηκε  επικεφαλής  του  τμήματος  μετεωρολογίας  στο Massachusetts Institute of Technology, όπου έγραψε δύο βιβλία, ανάλυσης και πρόβλεψης καιρού το 1940 και "Εισαγωγή στην μετεωρολογία" το 1941.  Με τον πόλεμο στην Ευρώπη οι Ναζί καταλαμβάνουν τη Νορβηγία. Ο Petterssen αποφάσισε  να  αφήσει  το  MIT  για  να  υπηρετήσει στη   Μετεωρολογική   Υπηρεσία   του   βρετανικού υπουργείου,  ως  σύμβουλος  για  λογαριασμό  των Νορβηγικών  δυνάμεων. Ο  Sir  Nelson  Johnson, ήταν   επικεφαλής   του   βρετανικού   Met   Office, όπου  διορίστηκε  επικεφαλής  ο  Petterssen,  με  την πρωταρχική   ευθύνη   για   την   προετοιμασία   των προβλέψεων   για   βομβαρδισμούς   πάνω   από   τη Γερμανία.  Κατά  τη  διάρκεια  αυτής  της  περιόδου, ο  Petterssen  αναγνώρισε  τους  ισχυρούς  ανέμους στην  ανώτερη  ατμόσφαιρα  οι οποίος  αργότερα έγιναν γνωστοί ως  Jet  Stream.   Διερεύνησε   τους δεσμούς  μεταξύ  ανώτερου  επιπέδου  των  ανέμων και των συνθηκών της επιφάνειας. Εκτός από πολλά άλλα καθήκοντα, ετοίμασε τις προγνώσεις μεγάλης διάρκειας και ήταν ο μόνος Νορβηγός εκπαιδευμένος μετεωρολόγος που συμμετείχε στις προβλέψεις για την D-Day.

Οι  ομάδες  των  Μετεωρολόγων  ήταν  στο  Widewing,  στο  Ναυαρχείο  και  στο Dunstable . Σύμφωνα με τον Petterssen, ειδικά η ομάδα του στο Dunstable αλλά και το Ναυαρχείο ήταν αντίθετες για την επιλογή της 5ης Ιουνίου ως ημέρα απόβασης και έτσι η ομάδα στο Widewing με τους Αμερικανούς, τελικά "συνθηκολόγησε" με την πλειοψηφία, καθότι  στην  ενημέρωση  φάνηκε  ότι  οι  αναλογικές  προγνώσεις  των  Αμερικανών  δεν ήταν  καλά  τεκμηριωμένες.  Στην  Ιστορία  από  την  κάθε  μεριά  πέρασαν  διαφορετικές απόψεις για το ποιος είχε δίκαιο. Το μεγάλο κέρδος για τη Μετεωρολογική Κοινότητα ήταν η καταξίωσή της στο ευρύ κοινό, ενώ η ιδέα της ενημέρωσης του καιρού -πριν να βγει η πρόγνωση- καθιερώθηκε από όλες σχεδόν τις Μετεωρολογικές Υπηρεσίες. Αυτή η  γόνιμη  συζήτηση  και  η  αξιολόγηση  των  καιρικών  συνθηκών  πριν  την  έκδοση  της επίσημης πρόγνωσης εφαρμόζεται μέχρι σήμερα σε έναν αναμφισβήτητα γόνιμο και εποικοδομητικό διάλογο.

Μια "άγνωστη ιστορία" από την D Day

Ας δούμε κάτι που ίσως είναι "άγνωστο" στους περισσότερους για την D Day. H  μικρή Ελλάδα δεν έλειψε και από αυτή την ημέρα του πολέμου. Στην ιστορική απόβαση της Νορμανδίας έλαβαν μέρος δύο ελληνικά πολεμικά, οι κορβέτες «Τομπάζης» και «Κριεζής», που μόλις είχαν ολοκληρώσει αποστολές συνοδείας νηοπομπών στον Ατλαντικό.  Σε πρόσφατο άρθρο της ιστοσελίδας  GR Reporter υπάρχει η μαρτυρία του τότε 16χρονου Δημήτρη Ανδριώτη  o οποίος ήταν πλήρωμα στο Τομπάζης. Ο ίδιος στο βιβλίο του «Θανάτω θάνατον πατήσας» ανέφερε  «Το χάος κυριάρχησε παντού.... Γίνεται πανδαιμόνιο. Τα κύματα των αμφίβιων προς τις ακτές επαναλαμβάνονται κάθε μισή ώρα. Οι Γερμανοί, οχυρωμένοι πίσω από το Ατλαντικό Τείχος, υποδέχονται τα συμμαχικά στρατεύματα με πολυβόλα, με όλμους, με χειροβομβίδες. Αποβατικά που φλέγονται από τα εχθρικά πυρά και άλλα που βυθίζονται από αυτά. Φαντάροι που κολυμπούν, φαντάροι που πνίγονται χωρίς καμία βοήθεια από τα διερχόμενα αμφίβια, αφού εκείνα είχαν λάβει αυστηρή εντολή να φτάσουν στις ακτές και να αδιαφορούν για ό,τι συμβαίνει γύρω τους».. " Ο  ίδιος ο Ανδριώτης δεν πίστευε τότε ότι βρισκόταν τότε πραγματικά σε κίνδυνο. "Το πλοίο μας δεν είχε εντολές να επέμβει σε στρατιωτικές επιχειρήσεις. Επιπλέον, οι Γερμανοί το αγνόησαν επειδή ήταν μικρό", λέει.

Λίγο νωρίτερα ο ίδιος στα τέλη του 1943,  είχε φύγει από το πατρικό του σπίτι στις Οινούσες καθώς δεν μπορούσε πλέον να ανεχτεί τους Γερμανούς κατακτητές και εγγράφηκε στο ελληνικό ναυτικό στην Αλεξάνδρεια. Από εκεί βρέθηκε στο Τομπάζης και μετά τον πόλεμο αποσύρθηκε στο Βερολίνο όπου συνεχίζει να γράφει βιβλία με το ψευδώνυμο Fanis Fandemis.  «Εμένα και τους άντρες του «Τομπάζη» δεν μας κάλεσαν ποτέ σε επέτειο» λέει. «Αν με καλούσαν, θα πήγαινα φυσικά, αλλά όχι για το παράσημο αλλά για να τους υπενθυμίσω ότι ήμασταν κι εμείς εκεί». Ο Ανδριώτης πέρασε πολλά χρόνια στα καράβια, εν μέρει ως μάγειρας. Αυτό αποτυπωνόταν και στην παράξενη στάση που έπαιρνε στην κουζίνα διάφορων ελληνικών εστιατορίων στο Βερολίνο, όπου από το 1975 είχε κάνει τη γαστρονομία επάγγελμα: τα πόδια ανοιγμένα, το σώμα σε συνεχή αναζήτηση ισορροπίας. «Αυτό μου έμεινε από τα πλοία, όπου έπρεπε να ισορροπείς κατά το μαγείρεμα χωρίς τη χρήση χεριών, ιδίως όταν είχε φουρτούνα» λέει.  Ο Ανδριώτης ήξερε πάντα να αυτοσαρκάζεται και να σαρκάζει. Το ίδιο έκανε μέχρι τον θάνατο του στις 15 του Μάη 2016 σε ηλικία των 89 ετών,, με την τελετή που γίνονταν στις ακτές της Νορμανδίας τέτοιες μέρες,  παρουσία των ηγετών των συμμαχικών δυνάμεων και των τελευταίων υπέργηρων βετεράνων της απόβασης. Οχι φωνάζοντας «σιγά τα ωά», όπως έκανε στις 6 Ιουνίου 1944 με τον «Κριεζή», αλλά με ένα εξίσου κοροϊδευτικό «βουρ στον πατσά» προς εκείνους που επικαλούμενοι το «μήνυμα της Νορμανδίας» σχεδιάζουν νέα πολεμικά μέτωπα .

ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΩΣ ΣΥΝΘΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΑΠΟΒΑΣΗΣ ΣΤΗ ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ

Ο προσδιορισμός της ημέρας επίθεσης και της απόβασης στη Νορμανδία έγινε λαβάνοντας υπόψη τους καιρικούς παράγοντες, καθώς η επιχείρηση των αλεξιπτωτιστών μπορούσε να γίνει μόνο όταν το φεγγάρι ήταν γεμάτο και η επίθεση θα έπρεπε να λάβει χώρα όταν η παλίρροια θα ήταν στη μέση της, λόγω των παγίδων που είχαν στήσει οι Γερμανοί. Το βασικότερο μέλημα για τους σχεδιαστές της επιχείρησης ήταν να μη μάθουν οι Γερμανοί το σημείο της απόβασης. Έτσι, οι δυνάμεις τους θα ήταν αναγκασμένες να αναπτυχθούν σε ολόκληρη την ακτογραμμή. Είχε καταρτιστεί εξάλλου σχέδιο παραπλάνησης, η επιχείρηση «Σωματοφύλακας» που κατόρθωσε πέραν πάσης προσδοκίας να πείσει τον Χίτλερ ότι κύριος στόχος ήταν η περιοχή του Καλέ, αρκετά βορειότερα της Νορμανδίας. Παρότι στη Γαλλία υπήρχαν 58 γερμανικές μεραρχίες, μόνο οι 14 βρίσκονταν στις ακτές της Νορμανδίας. Μεγάλη σημασία είχε και η αξιοποίηση της αεροπορικής υπεροχής των Συμμάχων, ώστε να εξουδετερωθεί η εχθρική πολεμική αεροπορία και να απομονωθεί το συγκοινωνιακό δίκτυο της Βόρειας Γαλλίας.

Μία από τις αγαπημένες "λεπτομέρειες" για ολόκληρο το σχέδιο της απόβασης στη Νορμανδία ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι Σύμμαχοι ειδοποίησαν τους Γάλλους ότι ήρθε η ώρα να αρχίσει η επίθεση. Οι Βρετανοί πράκτορες της Υπηρεσίας "SOE" χρησιμοποίησαν ένα τύπο κρυπτογραφίας που βασιζόταν σε ποιήματα (τα απομνημονευμένα ποιήματα ήταν τα κλειδιά).  Με τον τρόπο αυτό ειδοποίησαν τους Γάλλους να σαμποτάρουν σε πρώτη φάση τις σιδηροδρομικές γραμμές και ακολούθως ειδοποιούσαν ότι η τελική επίθεση θα άρχιζε σύντομα χρησιμοποιώντας το ποίημα του Paul Verlaine "Chanson d'automne".

Την 1η Ιουνίου το BBC μετέδωσε το πρώτο μισό από τον στίχο του Βερλέν, ως μήνυμα προς τη Γαλλική Αντίσταση ότι η απόβαση θα ξεκινούσε σε λίγες ημέρες. Αυτό όμως το είχαν πληροφορηθεί και οι Γερμανοί. Και ενώ ο μισός στίχος επαναλαμβανόταν κάθε ημέρα, στην συγκεκριμένη εκπομπή ο καιρός γινόταν ολοένα χειρότερος. Στις 5 Ιουνίου η θάλασσα λυσσομανούσε, οπότε κάθε ιδέα για απόβαση φαινόταν εξωπραγματική. Πράγματι, η απόβαση αναβλήθηκε για την επόμενη ημέρα όπως έχουμε αναφέρει . Ο καιρός όμως καλυτέρεψε ελάχιστα και οι Γερμανοί αξιωματικοί εφησύχασαν· δεν ήταν δυνατό να γίνει απόβαση με κακοκαιρία. Αρκετοί έφυγαν για τη Βρετάνη, όπου εκτυλισσόταν - τι ειρωνεία! - άσκηση εξομοίωσης συμμαχικής απόβασης, ενώ ο Ρόμελ βρισκόταν στη Γερμανία, όπου γιόρταζε τα γενέθλια της γυναίκας του. Ο Αδόλφος Χίτλερ κοιμόταν στο στρατηγείο του στο Μπέρχτεσγκαντεν.

Από την παραμονή της απόβασης στη Νορμανδία, ο Γερμανός πράκτορας Πάουλ Φιντρμούτς –κωδικό όνομα «Όστρο»– γνώριζε τι επρόκειτο να συμβεί. Λίγες ημέρες πριν την απόβαση, ο Όστρο, ο οποίος βρισκόταν στη Λισαβόνα, είχε στα χέρια του και την παραμικρότερη λεπτομέρεια της Επιχείρησης Overlord, όπως ήταν η κωδική ονομασία της σχεδιαζόμενης απόβασης στη Νορμανδία. Οι Σύμμαχοι δεν θα αποβιβάζονταν στο Καλαί, όπως πίστευε η γερμανική διοίκηση και ο Χίτλερ, αλλά στις ακτές της Νορμανδίας, έχοντας συγκεντρώσει 200.000 στρατιώτες, σε δύο κλιμάκια εφόδου. Ο Όστρο θέλησε να ενημερώσει τους ανωτέρους του στο Βερολίνο. «Το σχέδιο προβλέπει επίθεση από αέρος και από θαλάσσης στην περιοχή του Καρεντάν, ανατολικά του Χερβούργου», έγραφε στο μήνυμά του.

Πηγή : "British intelligence in the Second world war’ vol3 part 2, p61

Ο Χίτλερ αρνήθηκε να αποδεχτεί την αυθεντικότητά της με τα γνωστά αποτελέσματα. «Το γεγονός ότι ο Όστρο μας υποδεικνύει την ακριβή, θέση, ώρα και ημέρα της απόβασης, με οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η πληροφορία είναι πλαστή», είχε πει τότε ο Χίτλερ. Λίγο αργότερα όμως εκείνη την ώρα της νύχτας ο Αϊζενχάουερ έδινε διστακτικά το σήμα για να ξεκινήσει η Απόβαση. Το BBC τότε μετέδωσε τις επόμενες τρείς στροφές από τον στίχο του Βερλέν.

Blessent mon coeur
D'une langueur
Monotone

Οι δεύτερες τρεις γραμμές του ποιήματος Verlaine μεταδόθηκαν κι αυτές στο κύκλωμα Ventriloquist Resistance. Μία ώρα αργότερα, η Γερμανική 15η στρατιά προειδοποίησε τα διάφορα σώματά της  ότι τα μηνύματα έδειχναν πιθανή εισβολή εντός σαράντα οκτώ ωρών . Η γερμανική δύναμη που ήταν όμως υπεύθυνη για το μεγαλύτερο μέρος της επικείμενης περιοχής επίθεσης, η 7η στρατιά , που είχε λάβει πάρα πολλές ψευδείς προειδοποιήσεις στο παρελθόν, δεν έκανε καμία ενέργεια....

Από εκείνη τη στιγμή η 6η Ιουνίου 1944 θα περνούσε στην Ιστορία , ως η αρχή της μάχης  που το ξεκίνημά της δόθηκε με ένα ποίημα που το δημοσιεύουμε και το ακούμε παρακάτω :

Chanson d'Automne / VERLAINE

Les saglots longs
Des violons
De l'automne
Blessent mon coeur
D'une langueur
Monotone.

Tout suffocant
Et blême, quand
Sonne l'heure,
Je me souviens
Des jours anciens
Et je pleure;

Et je m'en vais
Au vent mauvais
Qui m'emporte
Deçà, delà,
Pareil à la
Feuille morte.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Για ιστορικούς και μόνο λόγους να σημειώσουμε οτι η πρώτη στρατιωτική χρήση της κρυπτογραφίας αποδίδεται στους Σπαρτιάτες. Γύρω στον 5 π.Χ. αιώνα εφηύραν την «σκυτάλη», την πρώτη κρυπτογραφική συσκευή, στην οποία χρησιμοποίησαν για την κρυπτογράφηση τη μέθοδο της μετάθεσης.
Όπως αναφέρει ο Πλούταρχος, στους "Παράλληλους Βίους"  η «Σπαρτιατική Σκυτάλη» ήταν μια ξύλινη ράβδος, ορισμένης διαμέτρου, γύρω από την οποία ήταν τυλιγμένη ελικοειδώς μια λωρίδα περγαμηνής. Το κείμενο ήταν γραμμένο σε στήλες, ένα γράμμα σε κάθε έλικα, όταν δε ξετύλιγαν τη λωρίδα, το κείμενο ήταν ακατάληπτο εξαιτίας της αναδιάταξης των γραμμάτων. Το «κλειδί» ήταν η διάμετρος της σκυτάλης. Η πρώτη ιστορική αναφορά της κρυπτογραφίας της σκυτάλης εβρίσκεται στα γραπτά του Έλληνα λυρικού ποιητή Αρχίλοχου. Για την ακρίβεια το συναντάμε στα «Ποιήματα και θρύψαλα» όπου υπάρχει η παρακάτω αναφορά.

Ἐρέω τιν᾽ ὑμῖν αἶνον, ὦ Κηρυκίδη,
ἀχνυμένη σκυτάλη·
πίθηκος ᾔει θηρίων ἀποκριθεὶς
μοῦνος ἀν’ ἐσχατίην·
τῷ δ’ ἄρ’ ἀλώπηξ κερδαλέη συνήντετο
πυκνὸν ἔχουσα νόον.

Οι Έλληνες συγγραφείς δεν αναφέρουν αν και πότε χρησιμοποιήθηκαν συστήματα γραπτής αντικατάστασης γραμμάτων, αλλά τα βρίσκουμε στους Ρωμαίους, κυρίως την εποχή του Ιουλίου Καίσαρα. Ο Ιούλιος Καίσαρας έγραφε στον Κικέρωνα και σε άλλους φίλους του, αντικαθιστώντας τα γράμματα του κειμένου,με γράμματα, που βρίσκονται τρεις θέσεις μετά, στο λατινικό αλφάβητο.

Στην αρχή του πολέμου ΤΟΥ 40 εκτός από τις προγνώσεις της εποχής, το προσωπικό της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας κατάφερε με τη βοήθεια των Μυστικών Υπηρεσιών της Μεγάλης Βρετανίας κατάφερε να αποκρυπτογραφήσει τις μετεωρολογικές εκπομπές της Ρώμης προς τις μονάδες του ιταλικού στρατού στην Αλβανία. Με αυτό τον τρόπο μάθαινε τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν δυτικά της χώρας, πράγμα σημαντικό για τις προβλέψεις του καιρού στη ζώνη των επιχειρήσεων. Επίσης εκπόνησε ειδικό κρυπτογραφικό κώδικα που χρησιμοποιούνταν για τις ελληνικές μετεωρολογικές εκπομπές.

Πηγές: http://www.grreporter.info/en/dday_memories_only_greek_survivor/11256

             https://www.dunstabletoday.co.uk/lifestyle/dunstable-met-office-forecast...

             https://www.theexeterdaily.co.uk/news/local-news/exeter-based-met-office...

             https://www.metoffice.gov.uk/about-us/who/our-history/d-day-75th-anniver...

            "H  ιστορία μιας πεταλούδας" Κολυδάς Θ. - 2014