Το φονικό μπουρίνι της 21ης Ιουλίου 1983 στη Βόρεια Ελλάδα

μπουρινι

Σαν σήμερα πριν 40 χρόνια, στις 21 Ιουλίου 1983 , ένα καταστροφικό μπουρίνι έπληξε τη Βόρεια Ελλάδα , το οποίο επηρέασε κυρίως τις ακτές του Θερμαϊκού Κόλπου και έγινε η αιτία, εκτός των φυσικών καταστροφών, να χάσουν τότε την ζωή τους 9 άνθρωποι, οι περισσότεροι των οποίων επέβαιναν σε μικρά σκάφη που βούλιαξαν.

Την προηγουμένη ημέρα 20 Ιουλίου τίποτε δεν προμήνυε το τι θα επακολουθούσε. Οι μετεωρολόγοι συνάδελφοι ήδη από την προηγούμενη ημέρα είχαν μια χονδρική εικόνα που επικρατούσε στην Ευρώπη -με τα λιγοστά βοηθήματα του Μετεωρολογικού δορυφόρου-, όπου διακρίνονταν οι αναπτύξεις που άρχισαν να σχηματίζονται στα Βόρεια Βαλκάνια , ενώ το ανώτερο χαμηλό βρισκόταν μακριά από την περιοχή μας . Η πορεία του συστήματος ήταν νοτιοανατολική και όλα τα στοιχεία έδειχναν ότι θα επηρεαστεί  η χώρα μας όχι όμως σε τόσο μεγάλο βαθμό . Απο πείρα και μόνο όλοι οι μετεωρολόγοι ξέρουμε οτι ορισμένα μπουρίνια που παρατηρούνται κατά την διάρκεια της θερμής εποχής του έτους στις ακτές της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, της Θράκης και γενικότερα στην περιοχή του Βορείου Αιγαίου και του Βορείου Ιονίου έχουν ιδιαίτερη δυναμική 

Τα περισσότερα περιστατικά ισχυρών μπουρινιών παρατηρούνται κατά την διέλευση ψυχρών μετώπων από την Βόρεια Ελλάδα. Τα μέτωπα αυτά είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνα στις περιπτώσεις κατά τις οποίες:
1. Κινούνται γρήγορα από βορρά προς νότο
2. Οι αέριες μάζες που βρίσκονται πάνω από την Ελλάδα είναι θερμές και ασταθείς
3. Η διέλευσή τους πραγματοποιείται στο χρονικό διάστημα από το απόγευμα έως αργά την νύχτα, οπότε είναι πολύ πιθανόν να προκληθεί έκλυση της λανθάνουσας ή δυνητικής αστάθειας της ατμόσφαιρας
Όλες οι παραπάνω συνθήκες υπήρχαν στο μπουρίνι που σημειώθηκε στις 21-7-1983 στη Θεσσαλονίκη, όταν αργά το απόγευμα ισχυρή ανεμοθύελλα έπληξε τις ακτές του Θερμαϊκού Κόλπου και έγινε η αιτία, εκτός των φυσικών καταστροφών, να χάσουν τότε την ζωή τους 9 άνθρωποι, οι περισσότεροι των οποίων επέβαιναν σε μικρά σκάφη που βούλιαξαν

Από την ανάλυση των αεροναυτικών παρατηρήσεων του αεροδρομίου (metars) προκύπτει ότι μόλις σε 20 λεπτά της ώρας οι άνεμοι από τα 3 με 4 μποφόρ ( 13 knots) στις 16: 20 ώρα GMT , έφτασαν τους 50 κόμβους (knots) με ριπές τους 65 knots με ισχυρή ανεμοθύελλα  . Να σημειώσουμε για όσους δεν είναι γνώστες,  ότι ο άνεμος με ταχύτητα πάνω από 63 knots (μίλια ανά ώρα) είναι άνεμος εντάσεως 12 μποφόρ. Στα επόμενα 30 λεπτά η παρατήρηση του αεροδρομίου έδωσε μέσο άνεμο 65 knots και ριπή τους 80 knots , Στο σημείο αυτό έγιναν οι μεγαλύτερες καταστροφές , ενώ αργότερα και μετά από μισή ώρα οι άνεμοι εξασθένησαν σημαντικά. Παρακάτω παραθέτουμε αναλυτικά τις παρατηρήσεις των metars καθώς και το διάγραμμα των εντάσεων του ανέμου

LGTS 211600Z 31013KT FEW034 SCT200 9999 33/20 RMK NOSIG
LGTS 211620Z 31050G65KT FEW030 SCT034 BKN180 4000 SS 29/20 RMK NOSIG
LGTS 211650Z 31065G75KT SCT025 BKN030 BKN090 4000 TS 18/16 RMK TEMPO TS

LGTS 211720Z 32065G80KT SCT025 BKN030 5000 TSRA 24/17 RMK TEMPO TS
LGTS 211750Z 34018KT SCT025 BKN034 9999 -TSRA 22/17 RMK TEMPO TS
LGTS 211800Z 36012KT SCT025 9999 -TSRA 22/18 Q1012 RMK SLP124
LGTS 211820Z 36008KT SCT025 FEW030 SCT200 9999 22/17 RMK TEMPO TS
LGTS 211850Z 30025G35KT FEW020 SCT025 BKN200 9999 23/18 RMK TEND TS
LGTS 211850Z 30025G35KT FEW020 SCT025 BKN200 9999 23/18 RMK TEND TS
LGTS 211950Z 32030KT SCT025 BKN200 9999 22/17 RMK NOSIG

Τα θύματα θα ήταν περισσότερα εάν δεν είχε στηθεί μια τεράστια επιχείρηση για τον εντοπισμό και τη διάσωση δεκάδων αγνοούμενων. Στην επιχείρηση συμμετείχαν η Αεροπορία, το Πολεμικό Ναυτικό και το Λιμενικό Σώμα με αεροπλάνα, ελικόπτερα και πλοία, αλλά και απλοί ψαράδες που επιστράτευσαν μηχανότρατες και μικρά αλιευτικά σκάφη. Οι διασώστες, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ της εποχής, επιχειρούσαν ακόμη και με τα εννέα μποφόρ. Χάρη σε αυτήν την αυταπάρνηση περισυνελέγησαν οκτώ άτομα στις θάλασσες της Χαλκιδικής. Άλλοι σώθηκαν χάρη στις υπεράνθρωπες προσπάθειες που κατέβαλλαν να επιβιώσουν μέσα στο νερό. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν ένα 16χρονο κορίτσι που κατάφερε να βγει στην ακτή της Επανωμής έπειτα από μάχη πέντε ωρών με τα κύματα και ένας 40χρονος που είχε βγει για ψάρεμα με μια μικρή βάρκα και έμεινε επί 26 ολόκληρες ώρες στη θάλασσα.

Σε ανάλυσή του ο πρώην συνάδελφος κ. Δημήτρης Ζιακόπουλος σημειώνει στο προσωπικό του ιστολόγιο ότι το σύστημα που επηρέασε τότε την Θεσσαλονίκη ήταν  ένα Ντερέτσο, δηλαδή μία ταχέως κινούμενη ζώνη - σύμπλεγμα καταιγίδων με καταστροφικούς ανέμους   Στην περίπτωση εκείνη το Ντερέτσο κινήθηκε κατά μήκος της κοιλάδας του Αξιού και στις περιοχές του αεροδρομίου Μακεδονία και του Θερμαϊκού προκάλεσε ανέμους ταχύτητας 150 χιλιομέτρων την ώρα.

Θα κλείσουμε σημειώνοντας οτι ακόμη πιο παλιά, το 1935 ένα άλλο μπουρίνι είχε χτυπήσει την περιοχή της Χαλάστρας στέλνοντας στον θάνατο 50 άτομα, στην πλειονότητά τους ψαράδες..